________________
जीवाभिगमसूत्रे म्भ्ररमणमहाभद्रौ द्वौ देवी, ततः स एव समुद्रः तत्र स्वयम्भूरमणवर-स्वयम्भूरमणमहावरौ देवौ । अत्र देवादि स्वयम्भूरमणान्तेषु पंचसु-२ द्वीपेषु समुद्रेषु च त्रिप्रत्यवतारता नास्ति अत एकैकतया ते वक्तव्याः । तदुक्तम्-'देवे नागे जक्खेभूए य सयंभूरमणे य एकैके भाणियव्वौ' देवे यक्षे नागे भूते च स्वयम्भूरमणे च एकैको भणितव्यः। नन्दीश्वरद्वीपादारभ्य स्वयम्भूरमणद्वीपं यावत् देवविषये वापीपुष्करिणीदीर्घिकाः क्षोदोदकपरिपूर्णाः पर्वताश्च सर्ववज्रमया ज्ञेयाः । नन्दीश्वराद्भूतान्तसमुद्रे नामान्वर्थचिन्तायामुदकमिक्षुसदृशम् स्वयम्भूरमणः पुष्करोदसमुद्रवत् । रुचकात्पूर्वद्वीपे विष्कम्भादयः संख्येयाः रुचकात्परे द्वीपसमुद्राऽसंख्येयाः इति । 'सयंभूरमणदीवे सयंभूरमणभद्द सयंभूरमणमहाभद्दा दो देवा०' स्वयम्भूरमणद्वीपे-स्वयम्भूरमणभद्र स्वयम्भूरमणमहाभद्रौ द्वौ देवौ । 'सयंभूरमणं णं दीवं सयंभूरमणोदे नामं समुद्दे वट्टे वलया० जाव असंखेजाइ जोयणसयभूतमहावर नामके दो देव रहते हैं ये महद्धिक आदि विशेषणों वाले
और यावत् एक पल्योपम की स्थिति वाले है भूतसमुद्र को घेरे हुए स्वयंभूरमणद्वीप है इस में स्वयंभूरमणभद्र और स्वयंभूरमण महाभद्र नाम के दो देव रहते हैं स्वयंभूरमणद्वीप को स्वयंभूरमण समुद्र चारों
ओर से घेरे हुए है । यह समुद्र गोल है और गोल वलय के जैसा इसका संस्थान है यह स्वयंभूरमणसमुद्र असंख्यात लाख योजन के विस्तार वाला है और इतना ही इसका परिक्षेप है। हे भदन्त ! 'स्वयंभूरमण' ऐसा नाम इस समुद्र का किस कारण से हुआ है ऐसा यह प्रश्न गौतम की ओर से किया है इस बात को 'जाव अहो' इस पद કરે છે. ભૂતદ્વીપને ચારે બાજુએથી ઘેરીને ભૂત એ નામને સમુદ્ર આવેલ છે. આ સમુદ્રમાં ભૂતવર અને ભૂતમહાવર એ નામના બે દેવ નિવાસ કરે છે. એ દેવે મહદ્ધિક વિગેરે વિશેષણોવાળા છે. અને યાવત્ તેઓ એક પપમની સ્થિતિ વાળા છે. ભૂતસમુદ્રને ઘેરીને સ્વયંભૂરમણ દ્વીપ આવેલ છે. આ દ્વીપમાં સ્વયંભૂરમણ ભદ્ર અને સ્વયંભૂરમણ મહા ભદ્ર નામના બે દેવો રહે છે. સ્વયંભૂરમણ દ્વીપને સ્વયંભૂરમણ નામના સમુદ્ર ચારે બાજુએથી ઘેરેલ છે. આ સમુદ્ર ગેળ છે. અને વલયના આકાર જેવા આકાર વાળે છે. આ સ્વંભૂરમણ સમુદ્ર અસંખ્યાત લાખ એજનના વિસ્તાર વાળે છે. અને તેને પરિક્ષેપ પણ એટલેજ છે. હે ભગવન “સ્વયંભૂરમણ એ પ્રમાણેનું નામ શા કારણથી થયેલ છે ? આ પ્રમાણેને પ્રશ્ન ગૌતમસ્વામીએ પ્રભુશ્રીને पूछे छ. म पातने 'जाव अट्ठो' ॥ ५६थी सूत्रधारे प्रगट ४२८ छ. मा प्रश्न उत्तरमा प्रभुश्री ॐ छ -'गोयमा ! सयंभूरमणोदए उदए अच्छे पत्थे
જીવાભિગમસૂત્ર
