________________
७४०
जीवाभिगमसूत्रे
'एसो तारापिंडो सव्व समासेन मणुयलोगंमि' सर्वसमासेन - संक्षेपेण मनुष्यलोके एष तारापिण्डस्तीर्थ करैराख्यातः । 'वहिया पुणताराओ जिणेहिं भाणिया असंखेज्जा' मनुष्यलोकान्तःपाति ताराः परिसंख्ययोक्तास्तीर्थकरैः ततो बहिरसंख्याता अनन्ताः, द्वीपसमुद्रादीनाम संख्यातत्वात् सर्वत्र च तासां सद्भावात् । 'एवई तारगं जं भणियं माणुस्सम्मि लोगम्मि' एतावदेव ताराग्रं तारासंबन्धिगणनापरिमाणम् यत्तीर्थङ्करैर्मानुष्ये लोके यदनन्तरं भणितम्, तत् 'चारं कलंबुया पुप्फसंठियं जोइसं चरइ' ज्योतिषम् - ज्योतिषदेवविमानरूपम्, कदम्ब - पुष्पसंस्थितम् कदम्बपुष्पवद् अधः संकुचितमुपरि विस्तीर्णम् उत्तानीकृतार्द्धकपित्थसंस्थानसंस्थितमिति भावः, चारं चरति - चार प्रतिपद्यते, तथा जगत्स्वाभाय्यात् ताराग्रहगणस्य चोपलक्षणत्वात् चन्द्रसूर्यादयोऽपि यथोक्त संख्याकाः कोटाकोटी वहां सुशोभित हो रही हैं और आगे भी इतने ही तारागणों की कोटाकोटो वहां सुशोभित होगी 'एसो तारा पिंडो सव्वसमासेण मणुयलोयंमि बहिया पुण ताराओ जिणेहिं भणिया असंखेज्जा' १ इतना तारापिण्ड तीर्थंकरो ने इस मनुष्यलोक में कहा है परन्तु लोक के बाहिर जो असंख्यात द्वीप और समुद्र है उनमें तारापिण्ड असंख्यात कहा गया है।
'एवइयं तारग्गं जं भणियं माणुसंमि लोगंमि । चारं कालंबुया पुष्कसंठियं जोइसं चरइ' ||२||
इस तरह से तीर्थकरों ने इस मनुष्यलोक में तारागणों का परिमाण और उपलक्षण से सूर्यादिकों का परिमाण कहा है ये सब ज्योतिषी देवों से विमान रूप हैं और इनका संस्थान कदम्ब पुष्प के એટલાજ તારાગણાની કાટા કેાટી ત્યાં શોભિત થશે.
'एसो तारापिंडो सव्वसमासेण मणुयलोयमि
बहिया पुण ताराआ जिणेहिं भणिया असंखेज्जा ॥ १ ॥
આટલા તારાવિંડ તીર્થંકરએ આ મનુષ્ય લેાકમાં કહેલ છે. પર’તુ લાકથી બહાર જે અસખ્યાત દ્વીપો અને સમુદ્રો છે, તેમાં તારા પિંડ અસખ્યાત કહેલા છે.
'एवइयं तारगं जं माणुसंमि लोगंमि ।
चारं कलंबुयापुप्फसंठियं जोइस चरइ ॥ २॥
આ રીતે તીથ કરાએ આ મનુષ્ય લેાકમાં એટલા તારાગણેાનું પરિમાણુ કહેલ છે. એ બધા જ્યાતિષ્ણુ દેવાના વિમાન રૂપ છે. અને તેએનુ સંસ્થાન કદમ્બના પુષ્પ જેવું છે.
જીવાભિગમસૂત્ર
