________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३ सू.९७ पुष्करद्वीपनिरूपणम्
७२७ पंचाशे किंचिद् विशेषाधिके पुष्करार्ध परिरयः, एवञ्च-मनुष्यक्षेत्रस्य परिक्षेपोज्ञेयः। 'से केणटेणं भंते ! एवं बुच्चइ अभितरपुक्खरद्धे य-२' तत्केनार्थेनैव मुच्यते आभ्यन्तरपुष्कराधम्-२ 'गोयमा ! अभितरपुक्खरद्धेणं माणुसुत्तरेणं सव्वओ समंता संपरिक्खित्ते ? से तेणटेणं गोयमा ! अभितरपुक्खरद्धे य-२' गौतम ! मानुषोत्तरपर्वतेन सर्वतो यतः संपरिवेष्टितम् आभ्यन्तरपुष्करार्द्धम्, तत्तेनार्थेन गौतम ! आभ्यन्तरपुष्कराध च-२ इति प्रसिद्धिः। 'अदुत्तरं च णं जाव णिच्चे' अथोत्तरं यावन्नित्य आसीदस्ति भविष्यति, नासीन्नास्ति न भविष्यतीति कालत्रयेऽपि शङ्का नो जायते । 'अम्भिरपुक्खरद्धेणं भंते ! केवइया चंदा पभासिंसु वा-३' आभ्यन्तरपुष्करार्धे भदन्त ! कति संख्यावन्तश्चन्द्राः क्षेत्र की है 'से केणटेणं भंते ! एवं वुच्चति अभितर पुक्खरद्धेय २ ?' हे भदन्त ! इसका नाम आभ्यन्तर पुष्कराध ऐसा किस कारण से पडा है इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! अभितर पुक्खरद्धेणं माणुसुत्तरेणं पवतेणं सव्वओ समंता संपरिक्खित्ते से एएणटेणं गोयमा ! अभितरपुक्खरद्धेय २' हे गौतम ! आभ्यन्तरपुष्कराध की चारों ओर मानुषोत्तर पर्वत है इस कारण इसका नाम आभ्यन्तर पुष्करार्ध ऐसा कहा गया है 'अदुत्तरं च णं जाव णिच्चे' दूसरी बात यह है कि यह यावत् नित्य है इसका ऐसा यह नाम पहिले भी था, अब भी है और आगे भी ऐसा ही नाम रहेगा यह पहिले नहीं था, ऐसा नहीं है अब यह नहीं है ऐसा भी नहीं है और आगे भी यह नहीं रहेगा ऐसा भी नहीं है अतः कालत्रय में ऐसा ही इसका नाम विद्य
छ. मेरी परिधि मनुष्य क्षेत्रनी छे. 'से केणटेण भंते ! एवं वुच्चइ अभितर पुक्खरद्धेय अभितरपुक्खरद्धेय' 3 मापन् २॥ तनु नाम सायन्तर પુષ્કરાઈ એ પ્રમાણે શા કારણથી થયેલ છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી हे छ -'गोयमा ! अभितर पुक्खरद्धेणं माणुसुत्तरेण पव्वत्तेणं सव्वओ समंता संपरिक्खित्ते से एएणद्वेण गोयमा ! अभिंतर पुक्खरद्धेय अभितर पुक्खरद्धेय गौतम ! २मास्यन्त२ पुरानी यारे मान्नु भानुषोत२ ५त छे. ते ४२थी तेनु नाम पुरा से प्रमाणे पामा माद छे. 'अदुत्तरं च जाव णिच्चे' मी० पात छे -4 नाम यावत् नित्य छे. तेनु प्रभाણેનું નામ પહેલાં પણ હતું વર્તમાનમાં પણ એજ નામ છે. અને ભવિષ્યમાં પણ એજ નામ રહેશે. એ પહેલાં ન હતું તેમ નથી. વર્તમાનમાં નથી. એમ પણ નથી. અને ભવિષ્યમાં નહીં રહે તેમ પણ નથી. એ પ્રમાણે ત્રણે आमा मे प्रभानु नाम २२वायी २ नित्य छे. 'अभितरपुक्खरद्धेणं
જીવાભિગમસૂત્ર