________________
६७६
जीवाभिगमसूत्रे ततश्चेहस्थाः ‘मणुया पगइभद्दगा पगइविणीया पगइउवसंता पगइपयणुकोहमाणमायालोभा मिउमद्दवसंवण्णा अल्लीणा भद्दगा विणीया तेसि णं पणिहाए' मनुजाः प्रकृतिभद्रकाः प्रकृतिविनीताः प्रकृत्युपशान्ताः प्रकृतिप्रतनुक्रोधमानमायालोमाः मृदुमार्दवसंपन्नाः आलीनाः भद्रका विनीताः तेषां खलु प्रणिधया प्रणिधानमपेक्ष्य तेषां प्रभावत इत्यर्थः सान्निध्ययोगान्नाऽऽप्लावयति । 'लवणे समुद्दे जंबुद्दीवं दीवं नो उवीलेइ नो उप्पीलेइ नो चेव णं एगोदगं करेइ' अतएव-लवणसमुद्रो जंबूद्वीपं नोत्पीडयति-नावपीडयति न चैवैकोदकं विदधाति । तथा दुष्षमदुष्षमादौ अपि नावपीडयति, भरतवैताढयाद्यधिपति देवता प्रभावात्, श्रावकः, श्राविकाएं भद्र प्रकृति वाले मनुष्य, 'पगति विणीया पगति उवसंता, पगति पयणुकोहमाणमाया लोभा मिउमद्दवसंपन्ना अल्लीणा भगा विणीता' प्रकृति से विनीत पुरुष प्रकृति से उपशान्त पुरुष, प्रकृति से प्रतनुक्रोध, मान, माया, और लोभ वाले पुरुष, मृदुमार्दव संपन्न पुरुष, आलीन पुरुष-वैराग्य संपन्न पुरुष, या संसार में अलिप्त पुरुष उत्पन्न होते हैं सो इनके सम्बध को लेकर 'तेसिणं पणिहाते लवणे समुद्दे जंबुद्दीवं दीवं नो०' इनके प्रभाव को लेकर लवणसमुद्र जम्बूद्वीप को किसी भी प्रकार से पीडित नहीं करता है उसे बाधा नहीं पहुंचाता है उसे जलमय नहीं करता है। प्रकृति भद्रक आदि पदों की व्याख्या पहिले की जा चुकी है अर्हन्त, चक्रवर्ती, बलदेव, वासुदेव, जंधाचारणमुनि आदि के उत्पन्न होने की जो बात कही गई है वह सुषमदुष्षमादि तीन आरों को लेकर कही गई है क्योंकि अर्हश्रा१४ श्राविमा मद्रप्रकृति मनुष्यो ‘पगइविणीया, पगइउवसंता, पगइकोह माणमायालोमा मिउमदवसंपन्ना अल्लीणा भद्दगा विणीता' प्रकृतिथी विनीत ५३५ પ્રકૃતિથી ઉપશાન્ત પુરૂષ, મદુમાર્દવ સંપન્ન પુરૂષ, આલીન પુરૂષ, વૈરાગ્યવાનું પુરૂષ અથવા સંસરમાં અલિપ્ત પુરૂષ ઉત્પન્ન થાય છે. તો તેઓના સંબંધને सधन 'तेसिणं पाणिहाते लवणे समुदे जंबुद्दीवं दीवं नो०' तेगाना प्रभावने લઈને લવણ સમુદ્ર જંબુદ્વીપને કોઈ પણ રીતે પીડા પહોંચાડતા નથી. તેને બાધા કર નથી. તેને જલમય બનાવતું નથી. પ્રકૃતિભદ્ર વિગેરે પદની વ્યાખ્યા પહેલાં કરવામાં આવી ગયેલ છે. અહંત, ચકવતિ, બલદેવ જંઘાચરણમુનિ વિગેરેની ઉત્પત્તિ થવાની જે વાત કહેવામાં આવી છે. તે સુષમ દુષમ વિગેરે ત્રણ આરાઓને લઈને કહેવામાં આવેલ છે. કેમકે અહંન્ત વિગેરેની ઉત્પત્તી યથાગ્ય એજ કાળમાં થાય છે. પ્રકૃતિભદ્રક વિગેરે મનુષ્યની ઉત્પત્તી થવાની જે વાત કહેવામાં આવી છે. તે સુષમ દુઃષમ વિગેરે આરાઓને લઈને કહે
જીવાભિગમસૂત્ર
