________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३ सू.८९ जम्बूद्वीपगतयोश्चन्द्रयोश्चन्द्रद्वीपनि० ६१९ समुद्रस्य पाश्चात्य वेदिकान्ताल्लवणसमुद्रस्य पूर्वदिशि धातकीखण्ड द्वीपान्तेन सहाऽधैकोननवति योजनानि साऽर्धाऽष्टाऽष्टाशीति योजनानीति तदर्थः, 'चत्तालीसं च पंचणउइभागे जोयणस्स-दो कोसे ऊसिया' चखारिंशतं च पश्चनवति भागान् योजनस्य द्वौ क्रोशावुच्छ्रितो, 'सेसं तहेव' शेषं तथैव नामाऽभिधानचिन्तनमपि बाह्यलावणिकचन्द्रद्वीपवदेव सर्व वक्तव्यम् इति । 'जाव रायहाणीओ सगाणं दीवाणं पच्चत्थिमेणं तिरियमसंखेज्जे लवणे चेव बारसजोयणा तहेव सव्वं भाणियव्वं' राजधान्यौ स्वकयो द्वीपयोः पश्चिमेन तिर्यगसंख्येयद्वीपसमुद्रा नुलंध्य द्वादशयोजनसहस्राण्यवगाह्य लवणे एव समुद्रे इत्यादि बाह्यलावणिक चन्द्रद्वीप राजधानीवत्, इति ॥ सू० ८९॥
अथ घातकीखण्डे सूर्यचन्द्रयोर्वर्णनम् मूलम्-कहि णं भंते ! धायइसंड दीवगाणं चंदाणं चंद दीवा णामं दीवा पन्नत्ता गोयमा ! धायइसंडस्स दीवस्स पुरस्थिमिल्लाओ वेइयंताओ कालोयं णं समुदं बारस जोयणसहआगे जाने पर दो सूर्यद्वीप कहे गये हैं ये धातकीखण्ड की तरफ ८८॥ योजन एवं एक योजन के ९५ भाग में से ४० भाग प्रमाण ऊंचे हैं तथा लवणसमुद्र से दो कोश तक पानी से ऊंचे हैं। 'सेसं तहेव जाव रायहाणीओ सगाणं दीवाणं पच्चत्थिमेणं तिरियमसंखेज्जे लवणे चेव बारस जोयणा तहेव सव्वं भाणियव्वं' इन द्वीपों का यह ऐसा नाम क्यों हुआ इस सम्बन्ध में सब विचार पूर्व के जैसा ही है यहां पर राजधानियों का कथन अपने अपने द्वीपों के पश्चिम दिशा में तिरछे असंख्यात द्वीप समुद्रों को उल्लङ्घन करके अन्य लवणसमुद्र में १२ हजार योजन के बाद स्थित हैं ॥८९॥ જવાથી બે સૂર્યદ્વીપે કહેલા છે, એ ધાતકી ખંડની તરફ ૮૮ સાડી અયાસી યોજના અને એક એજનના ૯૫ પંચાણ ભાગમાંથી ૪૦ ચાળીસ ભાગ प्रभाय या छे; तथा ते सपा समुद्रमा पाणीथी में 13 या छे. 'सेसं तहेव जाव रायहाणीओ सगाणं दीवाणं पच्चत्थिमेणं तिरियमसखेज्जे लवणे चेव बारस जोयणा तहेव सव्व भाणियव्व' मा दीपान को प्रमाणेन नामा हुन થયેલ છે. આ સંબંધમાં તમામ વિચાર પહેલાની જેમ જ છે, અહીંયા રાજ. ધાનીનું કથન પિતપોતાના દ્વિીપની પશ્ચિમ દિશામાં તિરછા અસંખ્યાત દ્વીપ સમુદ્રોને ઓળંગીને બીજા લવણ સમુદ્રમાં ૧૨ બાર હજાર જન બાદ આવેલા છે, તેમ સમજવું. છે સૂ. ૮૯ છે
જીવાભિગમસૂત્ર