________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३ सू.८९ जम्बूद्वीपगतयोश्चन्द्रयोश्चन्द्रद्वीपनि० ६१३ रस्स पव्ययस्स पुरथिमेणं लवणसमुदं बाहसजोयणसहस्साई ओगाहित्ता एत्थ णं अभितरलावणगाणं चंदाणं चंददीवा णामं दीवा पन्नत्ता' कुत्र खलु भदन्त ! आभ्यन्तरौ-मध्यगतदेशचारिणौ, लवणे भवौ लावणिकौ, तौ च तो तयोश्चन्द्रद्वयोश्चन्द्रद्वीपौ नाम द्वीपौ ? भगवानाह-गौतम !
श्रूयते हि पुराविदां तु मुखतः प्राच्यां तु मेरोर्दिशि क्षारोदं दश-नेत्र योजनशतं संगुण्य सद्भिः शतैः। अभ्यन्तश्चरतोस्तु लावणिकयोः संविश्य चन्द्रौ स्थितौ,
द्वीपा चन्द्रमसोः पुमान् क नु नरः सिद्धि विना दर्शयेत ॥१॥ जम्बुद्वीप नाम्नि द्वीपे मन्दरपर्वतस्य पूर्वदिशि द्वादशयोजनसहस्राणि यावल्लवणसमुद्रमवगाह्याऽत्राऽऽभ्यन्तरलावणिक चन्द्रयोश्चन्द्रौ नाम द्वीपौ प्रज्ञप्तौ, 'जहा जंबुद्दीवगा चंदा तहा भाणियव्वा' यथा-जम्बूद्वीपगतौ चन्द्रविमानावपि तथा भणितव्यौ अस्मिन्नेवसूत्रे-चन्द्रद्वीपमधिकृत्य जम्बूद्वीपगतचन्द्रद्वीपस्य उत्तर में प्रभु कहते हैं-गोयमा !
'श्रूयेते हि पुराविदां तु मुखतः प्राच्यां तु मेरोर्दिशि क्षारोदं दशनेत्रयोजनशतं संगुण्य सद्भिः शतैः ॥ अभ्यन्तश्चरतोस्तु लावणिकयोः संविश्य चन्द्रौ स्थितौ । द्वीपो चन्द्रमसौ पुमान् क नु नरः सिद्धि विना दर्शयेत् ॥१॥ हे गौतम ! जम्बूद्वीप नाम के द्वीप में स्थित मन्दर पर्वत की पूर्व दिशा में १२ हजार योजन तक लवणसमुद्र को अवगाहित कर के आगत ठीक इसी स्थान पर आभ्यन्तर लावणिक दो चन्द्रमाओं के दो चन्द्रद्वीप हैं 'जहा जंबुद्दीवगा चंदा तहा भाणियव्वा' जिस प्रकार से इसी सूत्र में चन्द्रद्वीप को लेकर जम्बूद्वीपगत चन्द्रद्वीप की वक्तव्यता उत्तरमा प्रभुश्री छ -'गोयमा ! हु गौतम !
श्रवते हि पुराविदां तु मुखतः प्राच्यां तु मेरोदि शि, क्षारोदं दशनेत्र योजनशतं सगुण्यसद्भिः शतैः ।। अभ्यन्तश्वरतोस्तु लावणिकयोः स विश्य चन्द्रौ स्थितौ,
द्वीपौ चन्द्रमसौ पुमान् क्व नु नरः सिद्धि विना दर्शयेत् ॥ १ ॥ જંબુદ્વીપ નામના દ્વીપમાં રહેલ મંદર પર્વતની પૂર્વ દિશામાં ૧૨ બાર હજાર જન પર્યત લવણ સમુદ્રને અવગાહિત કરીને ત્યાં આવેલ બરાબર એજ સ્થાન પર આભ્યન્તર લવણસમુદ્રમાં બે ચંદ્રમાના બે ચંદ્રद्वीपो छ, 'जहा जंबुद्दीवगा चंदा तहा भाणियव्वा' २ प्रमाणे २। सूत्रमा ચંદ્રદ્વીપને લઈને જંબુદ્વીપમાં આવેલ ચંદ્રદ્વીપનું કથન કરેલ છે. એ જ
જીવાભિગમસૂત્ર
