________________
५४८
जीवाभिगमसूत्रे मार्गरूपो निम्नो-निम्नतरो मूलप्रदेशः गोतीर्थइव गोतीर्थ इतिव्युत्पत्तेः। मध्य भागावगाहस्तु-दशयोजनसहस्रप्रमाणविस्तारः, गोतीर्थं च-जंबूद्वीपवेदिकान्तसमीपे, धातकीखण्डवेदिकान्तसमीपेचा-ऽऽङ्गलासंख्येयभागः, ततः परं समतलभूभागा दारभ्य क्रमशः प्रदेशहान्या तावन्नीचत्वं परिभावनीयं यावत् पंचनवति योजनसहस्राणि पंचनवति योजनसहस्त्रपर्यन्त-समतल-भूभागमपेक्ष्योर्ध्वत्वं योजनसहस्रमेकम् तथा-जंबूद्वीपधातकीखण्डयोर्वेदिकातश्च-तत्र समतलभूभागे प्रथमतो जलवृद्धि रगुलासंख्येयभागः ततस्तमेव समतलभूभाग मधिकृत्य प्रदेशवृद्धया जलवृद्धिः क्रमेण वर्द्धमाना-उभयतोऽपि पंचनवति योजनसहस्राणि है उसका नाम गोतीर्थ है ऐसे गोतीर्थ लवणसमुद्र में है परन्तु मध्य भाग में जो अवगाह है वह दश हजार योजन के विस्तार वाला है गोतीर्थ जम्बूद्वीप की वेदिकान्त के पास में और धातकी खण्ड की वेदिकान्त के पास में हैं इनकी अवगाहना अगुल के असंख्यातवें भाग प्रमाण है इसके बाद समतल भू भाग से लेकर क्रमशः प्रदेश की हानि होते २पंचानवे हजार योजन तक भू भाग नीचे नीचे होता गया है फिर पंचानवे हजार योजन के बाद जो समतल भू भाग आता है उसकी ऊंचाई एक हजार योजन की है जम्बूद्वीप की वेदिका और धातकी खण्ड की वेदिका से गोतीर्थ तक जो समतल भू भाग है उस समतल भू भाग में सबसे पहिले जो जल वृद्धि होती है वह अगुल के असंख्यातवें भाग तक के प्रदेश में होती है-फिर यहां से एक २ प्रदेश की वृद्धि के रूप में जल वृद्धि होते २ वहां तक होती हैं कि जहां तक दोनों ओर का ९५ हजार योजन तक का प्रदेश है फिर જે પ્રવેશ માગરૂપ નીચેને ભૂમિભાગ છે તેનું નામ ગેતીર્થ છે. એ રીતનું એ તીર્થ લવણસમુદ્રમાં છે. પરંતુ મધ્યભાગમાં જે અવગાહના છે તે દસ હજાર યોજનાના વિસ્તારવાળી છે. ગતીથી જબૂદ્વીપની વેદિકાન્તની પાસે અને ધાતકીખંડની વેદીકાન્તની પાસે છે. તેની અવગાહના આગળના અસંખ્યાતમા ભાગ પ્રમાણની છે. તે પછી સમતલ ભૂમિભાગથી લઈને કમશ પ્રદેશની હાની થતાં થતાં ૯૫ પંચાણ હજાર યોજન સુધી નીચો નીચો થત ગયેલ છે. તે પછી ૯૫ પંચાણું હજાર યોજન પછી જે સમતલ ભૂમિભાગ આવે છે, તેની ઉંચાઈ એક હજાર એજનની છે. જે બૂઢીપની વેદિકા અને ધાતકીખંડની વેદિકાથી ગોતીર્થ સુધી જે સમતલ ભૂભાગ છે, એ સમતલ ભૂભાગથી સૌથી પહેલાં જે જલવૃદ્ધિ થાય છે તે આગળના અસંખ્યાતમાં ભાગ સુધીના પ્રદેશમાં હોય છે. તે પછી ત્યાંથી એક એક પ્રદેશની વૃદ્ધિને
જીવાભિગમસૂત્ર
