________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३ सू.७५ नीलवंतादिहृदनिरूपणम् ____ ४४१ नीलवद्हदे तत्र तत्र देशे तस्य २ देशस्य तत्र तत्र प्रदेशे बहून्युत्पलानि नलिनानि कमलानि कुमुदानि पुण्डरीकाणि महापुण्डरीकाणि शतपत्राणि सहस्रपत्राणि तानि सर्वाणि 'नीलवंतप्पभाई-नीलवंतप्रभाणि 'नीलवंत दह कुमारेय.' सो चेव गमो जाव नीलवंतदहे नीलवंतदहे' नीलवन्नाम च नागकुमारेन्द्रनागकुमारराजो महद्धिको महाद्युतिको महाबलो महासौख्यो महानुभावः पल्योपमस्थितिकः परि. वसति स तत्र चतुर्णा सामानिकदेवसहस्राणां चतुर्णामग्रमहिषीणां सप्तानीकानां सप्तानीकाधिपतीनां पोडशात्मरक्षकदेवसरत्राणां नीलवद्हदस्य नीवद्राजधान्या: अन्येषां च बहूनां वानव्यन्तराणां देवानां देवोनाचाऽऽधिपत्यं पौरपत्यं भर्तृत्वं स्वामित्व माज्ञेश्वरसेनापत्यं कुर्वाणः पालयमानो यथासुखं विहरंति । ततो. य सो चेव गमो जाव नीलवंत दहे २' हे गौतम ! इस नीलवंत ह्रद में जो उस उस स्थान में अनेक उत्पल है, नलिन हैं, कमल हैं । कुमुद हैं, पुण्डरीक है, महापुण्डरीक है शतपत्र वाले कमल हैं और लक्षपत्र वाले कमल है वे सब नीली ही प्रभावाले हैं नीले ही वर्ण वाले हैं यहां नीलवन्त द्रहकुमार नामका नागकुमारेन्द्र देव रहता है यह महाऋद्धिवाला है, महाद्युति वाला है, महाबलशाली है, महासुखसंपन्न हैं, बहुत अधिक प्रभाव युक्त है एक पल्योपम की इसकी स्थिति है यह वहां चार हजार सामानिक देवों का चार अग्रमहिषियों का, सात सेनाओं का, सात अनीकाधिपतियों का, १६ हजार आत्मरक्षक देवों का नीलवंत हूद का नीलवंती राजधानी का एवं और भी अनेक व्यन्तर देवों का एवं देवियों का आधिपत्य करता हुआ यावत् उनकी पालना करता हुआ यमक देव की तरह सुख पूर्वक रहता है इस सो चेव गभो जाव नीलवंतद्द हे दहे' हे गौतम ! नासतमा २ से સ્થાનમાં સુંદર સુગંધથી ભરેલ અનેક ઉત્પલે છે, નલિને છે, કુમુદે છે. પંડરીકે છે, મહાપુંડરીકે છે, શતપત્રવાળા કમળો છે. અને લક્ષાવાળા કમળે છે, તે બધા નીલી પ્રભાવાળા છે. નીલા વર્ણના જ છે. અહીયાં નીલવંત દહકુમાર નામના નાગકુમારેન્દ્ર દેવ રહે છે. એ મહાદ્ધિ વાળા છે. મહાદ્યુતિવાળા છે. મહા બળશાલી છે. મહાસુખથી સંપન્ન છે. ઘણાજ વધારે પ્રભાવવાળા છે. તેમની સ્થિતિ એક પલ્યોપમની છે. એ ત્યાં ચાર હજાર સામાનિક દેવેનું ચાર હજાર અમહિષિનું સાત સેનાઓનું સાત અનીકા. ધિપતિનું ૧૬ સેળ હજાર આત્મરક્ષક દેવેનું નીલવંત હદનું નીલવંતી રાજધાનીનું અને બીજા પણ અનેક વાનવ્યન્તર દેવાનું અને દેવિયેનું અધિપતિ પણું કરતા થકા યાવત્ તેઓનું પાલન કરતા થકા યમક દેવની જેમ
जी० ५६
જીવાભિગમસૂત્ર
