________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.१० सू.१४९ जीवानां षइविधत्वनिरूपणम् १४७१ अणाईए वा अपज्जवसिए अणाईए वा सपज्जवसिए' तैजसशरीरी द्विविधः-अनादिकोवाऽपर्यवसितः, अनादिको वा सपर्यवसितः२, यः कदापि नो मुक्तः स्यात् सोऽनादिकोवाऽपर्यवसितोऽभव्यः १ यो मुक्तिं गन्ता सोऽनादिसपर्यवसितो द्वितीयः २। 'एवं कम्मगसरीरी वि' एवं कार्मणशरीरी-अपि पूर्वोक्तरूपो द्विविधो द्विधा संस्कारवान् । 'असरीरी साईए अपज्जवसिए' अशरीरी तु-साद्यपर्यवसितः। रीरी दुविहे' तैजस शरीर वाले दो प्रकार के कहे गये हैं-'अणादीए वा अपज्जवसिए अणादीए वा सपज्जवसिए' एक अनादि अपर्यवसित तैजसशरीरी और दूसरा अनादि सपर्यवसित तेजशरीरी इनमें जो अनादि अपर्यवसित तैजसशरीरी है उसकी कभी भी मुक्ति नहीं होती है क्योंकि मुक्ति अवस्था तैजस शरीर के अभाव में होती है और यदि तैजस शरीर का अभाव हो जाता है तो वह द्वितीय विकल्प में परिगणित हो जाता है। ‘एवं कम्मगसरीरी वि' इसी प्रकार से कार्मण शरीर वाला भी दो प्रकार का होता है एक वह अनादि अपर्यवसित कार्मण शरीर वाला है और दूसरा वह जो अनादि सपर्यवसित कार्मणशरीर वाला है प्रथम विकल्प के कार्मण शरीर वाले की कभी मुक्ति नहीं होती है क्योंकि वह अभव्य की कोटि में रहता है और जो द्वितीय विकल्प वाला है उसे भव्य होने के नाते मुक्ति प्राप्त हो जाती है। 'असरीरी साइए अपज्जवसिए' अशरीरी जीव सादि अपर्यवसित होता है अतः यहां पर कायस्थिति का विचार नहीं हुआ है। इनका अन्तर कथनशरीर में प्रा२ना उपामा मावेस छ. 'अणादीए वा अपज्जवसिए अणादीए वा सपज्जवसिए' से मना २५ वसित तेसरी मने भी અનાદિ સપર્યવસિત તેજસશરીરી તેમાં જે અનાદિ અપર્યવસિત તૈજસશરીરી છે. તેમની મુક્તિ કઈ પણ સમયે થતી નથી. કેમકે મુક્તિ અવસ્થા તૈજસશરીરના અભાવમાં જ થાય છે. અને જે તેજસ શરીરને અભાવ થઈ જાય तो त भीत वि४६५मा परिगणित २७ तय छे. 'एवं कम्मगसरीरी वि' એજ પ્રમાણે કામણ શરીર વાળા પણ બે પ્રકારના હોય છે. તેમાં એક અનાદિ અપર્યાવસિત કાર્મણશરીર વાળા અને બીજા તે કે જે અનાદિ સપર્યવસિત કામણ શરીર વાળા હોય છે. પહેલા વિકલ્પવાળા કામણશરીર વાળા ની મુક્તિ કેઈ પણ સમયે થતી નથી, કેમકે–તે અભવ્ય પણામાં રહે છે. અને જેઓ બીજા વિકલ્પવાળા છે, તેને ભવ્ય હવાના કારણે મુક્તિ પ્રાપ્ત थलय छे. 'असरीरी साइए अपज्जवसिए' अशी साह अ५यવસિત હોય છે. તેથી અહીયાં તેની કાયસ્થિતિને વિચાર કરવામાં આવેલ નથી.
જીવાભિગમસૂત્ર
