________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.५ सू.१३३ बादरादीनामल्पबहुत्वनिरूपणम् १२३१ असंख्येयाः, तेभ्योऽपर्याप्त बादराऽप्काया असंख्येयाः, तेभ्योऽपर्याप्त बादरवायुकाया असंख्येयाः, तेभ्योऽपर्याप्त बादरवनस्पतिकाया अनन्ताः, तेभ्योऽपर्याप्त सामान्य बादरा विशेषाधिकाः सर्वत्र युक्ति सैव सैव ।
अथ पर्याप्तकानां तृतीयाऽल्प-बहुत्वम्-'पजत्तगाणं' पर्याप्त बादरप्रथिव्यप्तेजोवायुवनस्पतित्रसकायिकानां कतरेऽल्पा:० कतरेभ्यः ? गौतम ! 'सव्वत्थोवा बायर तेउकाइया' सर्वस्तोका:-सर्वेष्वल्पाः पर्याप्तबादरतेजस्कायिकाः एषामावलिकासमयवर्गस्य कतिपयसमयन्यूनरावलिका समयैर्गुणितस्य यावान्समयराशिस्तअपर्याप्त बादर अप्कायिक जीव असंख्यातगुणें अधिक हैं । इनकी अपेक्षा अपर्याप्त बादर वायुकायिक जीव असंख्यातगुणे अधिक है। इनकी अपेक्षा अपर्याप्त बादर वनस्पतिकायिक अनन्तगुणें अधिक है । इनकी अपेक्षा अपर्याप्त सामान्य बादर विशेषाधिक है। यहां सर्वत्र युक्ति पूर्वोक्त जैसी ही है।
तृतीय अल्पबहुत्व का कथन-'पज्जत्तगाणं' हे भदन्त ! पर्याप्त बादर पृथिवीकायिक पर्याप्त बादर अप्कायिक, पर्याप्त बादर तेजस्कायिक, पर्याप्त बादर वायुकायिक, पर्याप्त बादर त्रसकायिक, इन में कौन किनकी अपेक्षा अल्प है ? कौन किनकी अपेक्षा बहुत है ? कौन किनके बराबर हैं ? और कौन किनकी अपेक्षा विशेषाधिक है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-गौतम ! 'सव्वत्थोवा बायर तेउकाइया' सबसे कम पर्याप्त बादर तेजस्कायिक है क्योंकि इनका परिमाण कतिपय समयन्यून आवलिका के समयों से आवलिका के समयों के તેના કરતાં અપર્યાપ્તક બાદર અપકાયિક જીવ અસંખ્યાતગણા વધારે છે. તેના કરતાં અપર્યાપક બાર વાયુકાયિક જીવ અસંખ્યાતગણું વધારે છે. તેના કરતાં અપર્યાપ્તક બાદર વનરપતિકાયિક જીવ અનંત ગણું વધારે છે. છે. તેના કરતાં અપર્યાપ્તક સામાન્ય બાદર વિશેષાધિક છે. અહિયાં યુકિત બધે ઠેકાણે પહેલાના કથન પ્રમાણે જ છે.
ત્રીજા અ૫ બહત્વનું કથન ‘पज्जत्तगाणं०' ले मावन् पर्याप्त मा४२ पृथ्वी४५४ पर्याप्त मा६२ २५२-143 પર્યાપ્ત બાદર તેજસ્કાયિક, પર્યાપ્ત બાદરવાયુકાયિક, પર્યાપ્ત બાદર ત્રસકાયિક, આ બધામાં કોણ કેનાથી ઓછા છે? કેણ તેના કરતાં વધારે છે. કે કેની બરોબર છે? અને કોણ કોના કરતાં વિશેષાધિક છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં प्रभुश्री गौतमस्वामीन ४ छ - गौतम ! 'सव्वत्थोवा बायरतेउकाइया' सौथी એાછા પર્યાપ્ત બાદર તેજસ્કાયિક છે. કેમકે–તેમનું પ્રમાણ કેટલાક સમય ન્યૂન
જીવાભિગમસૂત્ર
