________________
१२०२
जीवाभिगमसूत्रे अथ चतुर्थाऽल्पबहुत्वम्-'एएसि णं भंते ! पज्जत्तापज्जत्तगाणं कयरे० सव्वत्थोवा सुहुमा' एतेषां खलु भदन्त ! पर्याप्ताऽपर्याप्तकानां कतरेभ्यः कतरे अल्पा वा४ भगवानाह-गौतम ! सर्वस्तोकाः सूक्ष्माः, इह खलु बादरेषु पर्याप्ते. भ्योऽपर्याप्ताः असंख्येयगुणाः, एकैकपर्याप्तनिश्रया असंख्येयानामपर्याप्तानामुत्पाभंते ! सुहुमाणं पज्जत्तापजत्ताणं कयरे० ?' अब गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है कि हे भदन्त जो सूक्ष्म पृथिवीकायिक पर्याप्त है और जो सूक्ष्म पृथिवीकायादिक अपर्याप्त है, जो सूक्ष्म अप्कायिक पर्याप्त है, और जो सूक्ष्म अप्कायिक अपर्याप्त है जो सूक्ष्म तेजस्कायिक पर्याप्त है और जो सूक्ष्म तेजस्कायिक अपर्याप्त है, जो सूक्ष्म वायुकायिक पर्याप्त है और जो सूक्ष्म वायुकायिक अपर्याप्त है, जो सूक्ष्म वनस्पतिकायिक पर्याप्त है और जो सूक्ष्म वनस्पतिकायिक अपर्याप्त है आदि सो इनमें कौन किनकी अपेक्षा कम है ? कौन किनकी अपेक्षा बहुत है ? कौन किनके बराबर है ?
और कौन किनसे विशेषाधिक है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते है-हे गौतम ! इन जीवों के सूक्ष्मावस्थावाले पर्याप्त का और सूक्ष्म अपप्तिकावस्था वालों के बीच में सब से कम सूक्ष्म अपर्याप्तक है और पर्याप्तक उनसे संख्यातगुणें अधिक है यहां जो ऐसा कहा गया है वह बादरों की अपेक्षा से नहीं कहा गया है क्यों कि बादरों में पर्याप्तकों की अपेक्षा अपर्याप्त असंख्यातगुणें अधिक छ. तन। ४२तां पर्याप्त सूक्ष्म ॥ विशेषाधि छ. 'एएसिणं भंते ! सुहुमाणं पज्जत्तापज्जत्ताणं कयरे' गीतमस्वामी प्रभुश्रीन से पूछे छे 3-3 भगवन् સૂમ પૃથ્વીકાયિક પર્યાપ્ત અને સૂક્ષમ પૃથ્વીકાયિક, અપર્યાપ્તક, સૂફમ અષ્કાયિક પર્યાપ્ત અને સૂક્ષમ અકાયિક અપર્યાપ્તક, સૂમ તેજસ્કાયિક પર્યાપ્ત, અને સૂક્ષ્મ તેજસ્કાયિક અપર્યાપતક, સૂફમવાયુકાયિક પર્યાપ્ત અને સૂક્ષ્મ વાયુકાયિક અપર્યાપ્તક, સૂમ વનસ્પતિકાયિક પર્યાપ્તક એને સૂકમ વનસ્પતિકાયિક અપયંતક, આ બધામાં કેણ તેના કરતાં ઓછા છે? કેણ કેનાથી વધારે છે? કે કેની બરાબર છે? કોણ કોનાથી વિશેષાધિક છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે-હે ગૌતમ! આ બધા માં સૂમ અવસ્થાવાળા પર્યાપ્તક અને સૂક્ષમ અવસ્થાવાળા અપર્યાપકેમાં સૌથી ઓછા સૂક્ષ્મ અપર્યાપકે છે અને પર્યાપ્તક તેનાથી અસંખ્યાતગણું વધારે છે. અહીયાં જે આ કથન કર્યું છે તે બાદરની અપેક્ષાથી કહેલ નથી. કેમકે-બાદમાં પર્યાપ્તકેના કરતાં
જીવાભિગમસૂત્ર
