________________
जीवाभिगमसूत्रे तिष्ठन्ति किमिति प्रश्नः, भगवानाह-हे गौतम! 'हंता अस्थि' हन्त सन्ति यथा त्वया पृष्टानि तथैव तादृशानि तानि द्रव्याणि तिष्ठन्ति, इति । सक्करप्पभाएणं भंते ! पुढवीए' शर्कराप्रभायाः खलु भदन्त ! पृथिव्याः 'घगोदहिवलयस्स सतिभाग छजोयणबाहल्लस्स' घनोदधिवलयस्य सत्रिभाग षड्योजनबाहल्यस्य 'खेतच्छेएण छिज्जमाणस्स जाव' क्षेत्रच्छेदेन छिद्यमानम्य सन्ति द्रव्याणि, वर्णतः कालादीनि, गन्धतः सुरभिदुरभिगन्धानि, रसत:-तिक्तादीनि, स्पर्शतः कर्कशादीनि, संस्थानतः परिमण्डलसंस्थानपरिणतानि, अन्योन्यबद्धादिविशेषणयुक्तानि अन्योन्यसमुदायरूपेण तिष्ठन्ति किम् ? भगवानाह-हे गौतम ! 'हंता अत्थि' से मिले रहते हैं क्या ? उत्तर में प्रभु कहते हैं - 'हंता, अस्थि' हां गौतम! तगत द्रव्य तूने जैसा पूछा है उसी प्रकार से इन पूर्वोक्त विशेषणों वाले होते हैं। 'सकरप्पभाए णं भंते ! पुढवीए घणोदधि वलयस्स सतिभाग छ जोयणबाहल्लस्स खेत्तच्छेएण छिज्जमाणस्त जाव' हे भदन्त ! शर्करा प्रभा पृथिवी का जो घनोदधि वात वलय है कि जिसकी योजन के तृतीय भाग सहित ६ योजन की मोटाई है उसके क्षेत्रच्छेद से विभाग करने पर तद्गत द्रव्य वर्ण की अपेक्षा क्या कृष्ण आदि वर्ण से परिणत होते हैं क्या? गंध की अपेक्षा सुरभि दुरभि गंध से परिणत होते हैं क्या ? रस की अपेक्षा तिक्तादि रस रूप से परिणत होते हैं क्या ? स्पर्श की अपेक्षा कर्कशादि स्पर्श से परिणत होते हैं क्या? तथा संस्थान की अपेक्षा वे परिमंडल आदि संस्थान
छ'हता अत्थि' छा गौतम! तभा २३ द्रव्य तमे २ शत प्रश्न કરેલ છે, એ જ પ્રકારનું એટલે કે આ પૂર્વોક્ત વિશેષણવાળું હોય છે.
'सक्करप्पभाए णं भंते ! पुढवीए घणोदधिवलयस्स सतिभाग छ जोयणबाहल्लस्स खेत्तच्छेएणं छिज्जमाणस्स जाव' मापन शशमा पृथ्वीनार ઘને દધિ વાત વલય છે, કે જેની વિશાળતા યોજનાના ત્રીજા ભાગ સહિત ૬ છ જનની છે તેના ક્ષેત્રછેદથી વિભાગ કરવામાં આવે તેમાં રહેલ દ્રવ્ય વર્ણની અપેક્ષાથી શું કૃષ્ણ વિગેરે વર્ણવાળું હોય છે? ગંધની અપેક્ષાથી સુરભિ, દુરભિ ગંધથી પરિણત હોય છે? રસની અપેક્ષાથી તીખા, કડવા રાવાળું હોય છે? પર્શની અપેક્ષાથી કર્કશ વિગેરે સ્પર્શથી પરિણત હોય છે? તથા સંસ્થાનની અપેક્ષાથી પરિમંડલ વિગેરે સંસ્થાનપણાથી પરિણત થાય છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ ગૌતમસ્વામીને કહે છે કે હે ગૌતમ ! 'हता अत्थि' पूरित विशेष वाणु हाय छे.
જીવાભિગમસૂત્ર