SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 811
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३सू.५१ द्वीपसमुद्रनिरूपणम् ७९९ इति तैलविशेषणम्, तैलापूपस्येव यत्संस्थान तेन संस्थित इति तैलापूपसंस्थान संस्थितः । पुनश्च 'बट्टे' वृत्तः, कीदृशो वृत्तस्तत्राह-रह चक्कवालसंठाणसंठिए' रथचक्रवालसंस्थानसंस्थित:, रथस्य रथाङ्गस्य चक्रस्य अवयवे समुदायोपचारात् चक्रवालं मण्डलं तस्येव यत् संस्थानं तेन संस्थित इति रथचक्रवाल संस्थानसंस्थितः । पुनरपि-वटें' वृत्तः कीदृशः ? तत्राह-'पुक्खरकणियासंठाण संठिए' पुष्करकर्णिका संस्थानसंस्थितः, तत्र पुष्करकर्णिका पद्मबीजकोशस्तस्स. दशो वृत्तः । पुनश्च 'वटे' वृत्तः कीदृश इत्याह-पडिपुन्नचंदसंठाणसंठिए' परिपूर्णचन्द्रसंस्थानसंस्थितः परिपूर्णचन्द्रः-पूर्णिमाचन्द्रस्तद्वद्ववृत्तः। एतेन जम्बूद्वीपस्य संस्थानं कथितमिति । सम्प्रति-जम्बूद्वीपस्याऽऽयामादिपरिमाणमाह'एक्कं' इत्यादि, 'एक्कं जोयणसयसहस्सं आयामविष्कम्भेणं' एकं योजनशत'वटूटे रहचक्कवालसंठाणसंठिए' सूत्रकारने यह दूसरा भी सूत्रपाठ कहा है अर्थात् वह जम्बूद्वीप ऐसा गोल है, जैसी कि रथके पहिये की गोलाई होती है रथ से वहां अवयव में समुदाय के उपचार से रथकाअङ्ग-चक्र-पहिया-लिया गया है 'बट्टे पुक्खरकणियासंठाणसंठिए' यह जम्बूद्वीप ऐसा गोल है की जैसी पुष्कर कमलकी कर्णिका होती है। गोलाई प्रकट करने के लिये यह तृतीय उपमान पद है अथवा 'वटूटे पडिपुण्णचंदसंठाणसंठिए' चतुर्थ उपमान परिपूर्ण चंदमंडल है। जैसा परिपूर्ण पूर्णिमा का चंद्रमंडल अपनी गोलाई में व्यवस्थित रहता है, उसी प्रकार की गोलाई वाला यह जम्बूद्वीप है इस कथन से जम्बू द्वीप का संस्थान प्रकट किया गया है। अब इसका आयामादि प्रमाण प्रकट करते है 'एक्कं जोयणसयसहस्सं आयामविक्खंभेणं तिण्णि जोयणसयसहस्साई सोलस य सहस्साई दोणि य सत्तावीसे जोयणसंठिए' अर्थात् मादीप सागौण छ वा २थना २ पानी હોય છે. રથથી સમુદાયના ઉપચારથી રથનું અંગ ચક પૈડું ગ્રહણ કરેલ છે 'वट्टे पुक्खरकष्णिया संठाणसंठिए' दीप सवा छ वा ગળાઈ પુષ્કર કમળની કળિની હોય છેગળાઈ બતાવવા માટે આ ત્રીજુ G५मानस छ अथवा 'वट्टे पुण्णचंद ससंठाण संठिए' २७ गाण प२ि५० પૂર્ણિમાનું ચંદ્ર મંડળ ગોળાકારમાં વ્યવસ્થિત હોય છે એજ પ્રમાણે ગોળ આકાર વાળે આ જંબુદ્વીપ છે. આ રીતે પરિપૂર્ણ ચંદ્રનું આ ચોથું ઉપમાન પદ કહેલ છે. આ કથનથી જંબુદ્વીપનું સંસ્થાન બતાવેલ છે. હવે તેના मायाम विगैरेनु प्रमाण पतावे छे. 'एकक जोयणसयसहस्सं आय मविक्खंभेणं तिणि जोयणसयसहस्साई सोलस य सहस्साई दोणिय सतावीसे जोयणसए જીવાભિગમસૂત્ર
SR No.006344
Book TitleAgam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 02 Sthanakvasi
Original Sutra AuthorN/A
AuthorGhasilal Maharaj
PublisherA B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year1973
Total Pages918
LanguageSanskrit, Hindi, Gujarati
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jivajivabhigam
File Size46 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy