________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र. ३ उ. ३ सू. ४७ औत्तर दिग्वर्त्यसुरकुमारनिरूपणम्
७४१
टीका- 'कहिणं भंते ! उत्तरिल्लाणं असुरकुमाराणं भवणा पन्नत्ता' कुत्र कस्मिन् स्थाने खलु भदन्त ! औत्तराणामसुरकुमारदेवानां भवनानि प्रज्ञप्तानि - कथितानीत भवनाधिकरणविषयकः प्रश्नः, उत्तरयति प्रज्ञापनातिदेशेन 'जहा' इत्यादि, 'जहा ठाणपदे जाव बली' एत्थ णं वइरोयर्णिदे वइरोयणराया पडिवसइ जाव विहरई' यथा प्रज्ञापनायां स्थानपदे - स्थानाख्ये द्वितीये पदे तथा तावद्वक्तव्यं यावद्वलिः, अत्र खलु वैरोचन्द्रो वैरोचनराजः प्रतिवसति यावद्विहरति ततऊर्ध्वमपि तावद्वक्तव्यं यावत् दिव्यान् भोगभोगान् भुञ्जानो विहरति इति पर्यन्तं स्थानपदोक्तपाठः संग्राहूयः ।
इस तरह से दक्षिण दिशा के असुरकुमारों का निरूपण करके अब सूत्रकार दक्षिण दिशा के असुरकुमारों का निरूपण करते हैं'
कहिणं भंते! उत्तरिल्लाणं असुरकुमाराणां भवणा पण्णत्ता' इत्यादि ।
टोकार्थ - इसमें गौतम ने प्रभुश्री से ऐसा पूछा है- 'कहिणं भंते! उत्तरिल्लाणं असुरकुमाराणां भवणा पण्णत्ता' हे भदन्त ? उत्तरदिग्वर्ती असुरकुमारों के भवन कहां पर कहे गये हैं ? उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं - 'जहा ठाणपदे जाव बली' हे गौतम । प्रज्ञापना के द्वितीय स्थान पद में बलि प्रकरण तक जैसा कथन किया गया है- वैसाही यहां पर भी कह लेना चाहिये। 'एत्थ णं वयरोयणिंदे वइशेयणराया परिवसइ जाव विहरह' यहां वैरोचनेन्द्र वैरोचनराजबलि रहता है यावत् दिव्य भोग भोगों को भोगता हुआ रहता है । अब बलि की परिषदा का वर्णन करते हैं 'बलिस्स णं भंते' इत्यादि 'बलिस्स णं भंते वइरोयणिंदस्स वइरोयणरत्रो
આ રીતે દક્ષિણ દિશાના અસુરકુમાર દેવાનુ નિરૂપણ કરીને હવે સૂત્રકાર उत्तर हिशाना असुरकुमार हेवानुं नि३पशु ४२ छे 'कहि णं' भते । उत्तरिल्ला णं असुरकुमाराणं भवणा पण्णत्ता' इत्याहि
ટીકા”—આ સૂત્ર દ્વારા શ્રી ગૌતમસ્વામીએ પ્રભુશ્રીને એવું પૂછ્યુ छे 'कहिणं भवे ! उत्तरिल्लाणं असुरकुमाराणं भवणा पण्णत्ता' हे लगवन् ! ઉત્તર દિશામાં આવેલ અસુરકુમારોના ભવનેા કયાં કહેવામાં આવેલ છે ? या प्रश्नना उत्तरमा अनुश्री उडे छे ! 'गोयमा ! जहा ठाणपदे जाव बली' હે ગૌતમ ! પ્રજ્ઞાપના સૂત્રના બીજા સ્થાન પટ્ટમાં ખલિ પ્રકરણ સુધી જે પ્રમાણે કહેવામાં આવેલ છે, એજ પ્રમાણે અહીયા પણ સમજી લેવુ જોઇએ. 'एत्थ णं वइरोयणिंदे वइरोयणराया परिवसइ जाव विहरइ' महीया वैशेय નેન્દ્ર વૈરાચન રાજ મલિ રહે છે. યાવત દિવ્યભાગેને ભાગવતા થકા રહે છે. આ કથન સુધિનું પ્રજ્ઞાપના સૂત્રના સ્થાનપદનું કથન ગ્રહણ કરવું જોઇએ,
જીવાભિગમસૂત્ર
