________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३सू.४४ हयकर्णद्वीपनिरूपणम् उत्तरपौरस्त्यादि विदिक वरमान्तात् प्रत्येकं नव नव योजनशतानि लवणसमुद्रमवगाह्य नवनवयोजनशतायामविष्कम्भाः पश्चचत्वारिंशदधिकाष्टाविंशति योजनशत. परिक्षेपाः पदमवरवेदिका वनपण्डसमुल्लसित बाह्यप्रदेशाः जम्बुद्वीपवेदिकान्तात नवयोजनशतप्रमाणान्तरा घनदन्तलष्टदन्तगूढदन्तशुद्धदन्तनामानश्चत्वारो द्वीपा भवन्तीति । तथाहि-उल्कामुख द्वीपस्य परतो घनदन्तनामको द्वीपो भवति तथामेघमुख नामकद्वीपस्य परतो लष्टदन्तनामको द्वीपो भवति तथा-विद्युन्मुखनामक द्वीपस्य परतो गूढदन्तनामको द्वीपो भवति, तथा-विद्युदन्तनामक द्वीपस्य परत: शुद्धदन्तनामको द्वीपो भवतीति । अत्रैकोरुकादीना मन्तरद्वीपानामवगाहनामायामविष्कम्भं च प्रदर्य, सम्प्रति तेषां परिक्षेपपरिमाणं गाथया प्रदर्शयति 'एगो. रुयपरिक्खेवो' इत्यादि एकोरुकपरिक्षेप इति एकोरुकादीनाम्-एकोरुकामाषिक वैषाणिकनाङ्गोलिकानां चतुर्णा द्वीपानां प्रथमचतुष्कस्येत्यर्थः परिक्षेपः-परिधिः 'नवचेव सयाई अऊणयन्नाइ' नवचैव शतानि एकोनपञ्चाशानि, एकोनपश्चा. द्वीपों से आगे यथाक्रम से उत्तर पौरस्त्यादि विदिशाओं की चरमान्त से नौ नौ सौ योजन लवण समुद्र में आगे जाने पर नौ नौ सौ योजन के लम्बे चौडे एवं आठाईस सौ पैतालीस-२८४५ योजन की परिधि वाले तथा पद्मवर वेदिका और वनखण्ड से मंडित वाह्य प्रदेशो वाले घनदन्त, लष्टदन्त, गूढदन्त और शुद्धदन्त नाम वाले चार द्वीप है इस तरह उल्कामुख से आगे नौ सौ योजन लवण समुद्र में जाने पर घनदन्त द्वीप है. मेघमुख से आगे नौ सौ योजन लवण समुद्र में जाने पर लष्टदन्त द्वीप है विद्युन्मुख से आगे नौ सौ योजन लवण समुद्र में जाने पर गूढदन्त द्वीप है एवं विद्युदन्त से आगे नौ सौ योजन लवण समुद्र में जाने पर शुद्धदन्त द्वीप है। यह एकोरुकादि अन्तर द्वीपों की अवगाहना तथा आयाम विष्कम्भ कहकर अब उनका परिक्षेप कहते ચાર દ્વીપની આગળ ક્રમાનુસાર ઉત્તર પરિરત્યાદિ વિદિશાઓના ચરમાન્તથી નવસે નવસે યોજન લવણ સમુદ્રમાં આગળ જવાથી નવસે નવસો યોજના લંબાઈ પહોળાઈ વાળા તેમજ ૨૮૪૫ અઠયાવીસ સે પિસ્તાળીસ જનની પરિધિવાળા તથા પદ્મવર વેદિકા તથા વનખંડથી સુશોભિત બાહ્ય પ્રદેશવાળા ઘનદત્ત, લષ્ટદઃ ગૂઢદન્ત અને શુદ્ધદન્ત નામના ચાર દ્વીપ છે. એજ પ્રમાણે ઉલ્કામુખની આગળ નવસે યેાજન લવણ સમુદ્રમાં જવાથી લષ્ટદત્ત દ્વીપ આવે છે. વિદ્યુમ્મુખની આગળ નવસો યોજન લવણ સમુદ્રમાં જવાથી ગૂઢદન્ત દ્વીપ આવે છે. તથા વિદ્યુદતથી આગળ નવ જન લવણ સમુદ્રમાં જવાથી શુદ્ધ દતદ્વીપ આવે છે.
આ પ્રમાણે એ કેરક વિગેરે અન્તર દ્વીપોની અવગાહના તથા તેના
જીવાભિગમસૂત્ર
