________________
६७०
जीवाभिम
'कुडाइ वा ' कुड इति वा, कुडः डमरुवातनाम्ना प्रसिद्धो रोगविशेषः 'दगोयराइ वा' जलोदरेति रोगो लोकप्रसिद्ध', 'अरिसाइ वा' अर्श इति वा 'ववासीर' इति लोक प्रसिद्ध 'अजीरगाइ वा' अजोरग इति वा अपक्वाहारजन्य उदररोगविशेषः 'अजीर्ण' इति प्रसिद्धः ' भगंदराइ वा' भगन्दर इति वा, गुदास्थानसमुद्भवो नाडीवणविशेषः । ग्रहरोगमधिकृत्य श्री गौतमस्वामी प्रश्नयति-इंदग्गहाइ वा ' इन्द्रग्रह इति वा ग्रहशब्दोऽत्र - आवेशार्थको रोगरूपस्तेन इन्द्रग्रह इति इन्द्राधिष्ठित आवेशः स्वनाम्ना, प्रसिद्धो रोग विशेष इत्यर्थः एवमग्रेऽपि सर्वत्र । एवम् -'खेदग्गहाइवा' स्कन्दग्रह इति वा, स्कन्दः कार्त्तिकेयः 'कुमारग्गहाइ वा ' कुमारग्रह इति वा वालग्रह इति लोकप्रसिद्धः 'णागग्गहाइ वा' नागग्रह इति वा 'जक्खग्गहाइवा, यक्षग्रह इति वा, 'भूतग्गहाइ वा' भूतग्रह इति वा 'उब्वेयग्गहाइ वा' उद्वेगग्रह इति वा, शोकादि जन्य आवेश: ' धणुग्गहाइ वा' धनुग्रह इति वा, धनुर्वाताभिधो रोगविशेषः 'एगाहियग्गहाइ वा' एकाहोरात्रमात्रस्थायी ज्वरविशेषः सच एकमहोरात्रमन्तरे मुक्त्वा द्वितीयदिने, मनुष्यं गृह्णातीत्यत एका हिकग्रह इत्युक्तम् 'एकान्तराज्वर' इति नाम्ना प्रसिद्धः, 'बेयाहियग्गहाइ वा' द्वयाहिक ग्रह वा, अजीरगाइ वा '- कुष्ठ - कोढ - कुडा - डमरुवात - जलोदर - अर्श-बवा. सीर, अजीरग - अजीर्ण- उदर रोग विशेष, एवं 'भगंदराइ' वा भगंदर, गुदा स्थान पर होने वाला नाडीव्रण नासूर ये सब रोग होते है क्या ? 'इंदग्गहाइ वा खंदग्गहाइ वा, कुमारग्गहाइ वा णाग्गहाइ वा, जक्खग्गहाइ वा, इसी तरह इन्द्र ग्रह इन्द्र के आवेशजन्य रोग इन्द्र ग्रह रोग कहलाता है, इसी प्रकार स्कन्दग्रह कुमारग्रह नागग्रह यक्षग्रह 'भूतग्गहाइ वा भूतग्रह' 'उब्वेयग्गहाइ वा, उद्वेगग्रह शोकादिजन्य आवेश, 'धणुग्गहाइ वा' धनुग्रह धनुर्वात नामकरोग 'एगाहियग्गहाइ वा' एकाहिक ग्रह दिन रात रहने वाला एकान्तरिक का ज्वर रोग 'बेया जीरगाइवा' कुष्ठ-16 मुडा उम३वात सोहर अर्श- हरस अकरण अनु तथा 'भंगंदराइवा' लगर, गुहा स्थान पर थवावाजा नाडीव्रण नासूर भा मधा रोगों त्यां मेअ३४ द्वीपमा होय छे ? 'इंदगा हाइवा, खद्ग्गाइवा, कुमार ग्गहाइवा णागग्गहाइवा, जक्खग्गहाइवा' तथा इन्द्र छन्द्रना आवेशथी थनारे। રાગ ઈન્દ્રગ્રહ રાગ કહેવાય છે તેજ પ્રમાણે સ્કન્દગ્રહ કુમારગ્રહ, નાગગ્રહ यक्षग्रह, 'भूतग्गहाइवा' लूतग्रह उब्वेयग्गहाइवा' उद्वेगग्रह शाहिथी थनार आवेश 'धणुग्गहाइवा' धतुर्थ धनुर्वात नामनो रोग 'एगाहियग्गहाइवा - हि ग्रह रात हिवस रहेवावाणी अंतरियो ताव 'बेयाहियमा हाइवा इयहि
જીવાભિગમસૂત્ર