________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र. ३ उ. ३ सू.३८ एकोरुक० मनुजीवानामाकारादिकम
६०१
तत्र वज्रवद्विराजितं क्षमात्वेन तथा प्रशस्त लक्षणं सामुद्रिकशास्रोक्त प्रशस्त गुणोपेतं - निरुदरं - कृशोदरं यासां तास्तथा यथा त्रिवलि वलितम् - वलिर्नामनाभेरुपरि उदरगता रेखा, तिसृणां वलीनां समाहारः त्रिवलि उदरगत रेखा त्रयं, तेन वलितम् - ईषद्वक्रीभूतं तनुनमितम् ईषन्नम्रो भूतं मध्यं शरीरमध्यभागो यासां तास्तथा, 'उज्जयस मसंहितजच्च तणुकसिणणिद्ध आदेज्जलडह सुविभत्त सुजातकंत सोमंतरुल रमणिज्जरोमराई' ऋजुक समसंहितजास्य तनुकृष्णस्निग्धादेयललित सुविभक्त सुजातकान्त शोभमानरुचिररमणीयरोमराजयः, तत्र - ऋजुकानां समानां - तुल्यानाम्, संहितानां - सन्तताम् न तु अपान्तराल व्यवच्छिन्नानाम् जन्मयातानाम्, तनूनां सूक्ष्माणाम्, कृष्णानां भ्रमरावत् कृष्णवर्णानां स्निग्धानां - सतेजस्कानां न तु रुक्षाणां आदेयानां दृष्टिग्राह्याणां 'लडह' ति ललितानां सुविभक्तानां सुष्ठु विभाग प्राप्तानां परस्पराऽश्लिष्टानां सुजातानां सुष्ठुतया समुद्रतानाम् कान्तानां - कमनीयानाम् अतएव शोभमानानां - शोभा संपन्नानां, रुचिराणां कान्तियुक्तानां रमणीयानां दृष्टजन मनोहारकाणां रोम्णां तनूरुहाणां राजि:- पक्तिर्यासां तास्तथोक्ताः 'गंगावत पयाहिणावत्त तरंग भंगुररविकिरणजच्च तणुकसिणणिद्ध आदेज्ज लड़ह सुविभत्त सुजातकंत सोभंत रुइल रमणिज्ज रोमराई' इनके शरीर का मध्य भाग त्रिवली तीन रेखाओं से वलित-मुडा हुआ होता है. पतला- कृश होता है, नमित होता है - ईषत् नम्र होता है, इनकी रोमराजि सरल होती है समबराबर होती है, सघन होती हैं, बीच २ में छूटी हुई नहीं होती हैं कृत्रिम नहीं होती है - स्वाभाविक होती है पतली होती है, काली होती है, स्निग्ध होती है, आदेय - सुहावनी होती है ललित - सुन्दर होती है, सुविभक्त- अलग-अलग होती है, सुजात-जन्म दोष रहित होती है कान्त मन को हरने वाली होती है शोभा युक्त होती हैं, रुचिर होती है और रमणीय होती है । 'गंगावत्तपयाहिणावत्त तरंग भंगुर रवि
-
कंत सोभंतरुइलरमणिज्जरोमराई' तेमना शरीरने मध्यलाग त्रशु रेमाओथी વળેલા હાય છે. પાતળા અર્થાત્ કંઇક કૃશ હોવાને લીધે નમેલે! હાય છે. ઈષત્ નમેલા હોય છે. તેઓની રેમ પતિ સરલ હોય છે. સમ ખરાખર સરખી હાય છે. સઘન ગાઢ હાય છે. વચમાં વચમાં છૂટેલી હેાતી નથી. त्रिम होती नथी, स्वालावि होय छे. पातजी होय छे, अणी होय छे. સ્નિગ્ધ હાય છે. આદેય કહેતાં સેહામણી હોય છે. લલિત એટલે કે સુંદર હાય છે. સુવિભકત અલગ અલગ હોય છે. સુજાત જન્મદેષ વિનાની હાય છે. કાંત મનને હરણ કરવાવાળી હાય છે, શાભાયમાન હેાય છે. અને રમણીય जी० ७६
જીવાભિગમસૂત્ર