________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३सू.३६ एकोरुकद्वीपस्थितद्रमगणवर्णनम् ५४७ यथा वा राज्ञश्चक्रवर्तिनः परमान्नं भवेत् ! चक्रवर्तिनः परमान्नं कल्याण भोजन मिति प्रसिद्धम् तथाहि-चक्रवर्ति सम्बन्धिनीनां पुण्ड्रेक्षु वारिणीनां निरातङ्कानां लक्षसंख्यकानां गवां अर्धक्रमेण पीतगोक्षीराणां माध्यत् पर्यन्ते यावदेतादृश्याः सर्वगोक्षीराया एकस्याः गोः सम्बन्धि यत् क्षीरं तत्प्राप्त कलमशालि परमान्नरूपमनेक संस्कारक द्रव्य संमिश्रं कल्याण-भोजन मिति प्रसिद्धम् यथैतत् राज्ञश्चक्रवर्तिनः परमान्नं तत्सदृशमित्यर्थः 'णिउणेहि सूदपुरिसे हिं सज्जिएहि चाउकप्पसे असित्ते इव' निपुणैः-परमदः सूपपुरुषैः-पाचकै सज्जितः-निष्पादितः चत्वारः कल्पा उत्कालनरूपा यत्र स चासौ सेकश्च तेन सिक्त इव' पाकहोज्ज' जैसा उत्तम वर्ण, गंध वाला चक्रवर्ती राजा का परमान्न पायस होता है वह चक्रवर्ती राजा का पायस-खीर-कल्याण भोजन के नाम से प्रसिद्ध है। वह इस प्रकार से बनता है-पुण्ड जाति के इक्षु-गन्ने कोचर ने वाली नीरोग चक्रवर्ती के जिनकी लाख गायों के दूध को पचास हजार गायों को पिलाते हैं पचास हजार गायों का दूध पचीस हजार गायों को पिलाते हैं इस प्रकार आधे आधे के क्रम से पिलाते पिलाते अन्त में सब गायों से दूध को पी गई हो उस प्रकार की एक गाय के दूध का पायस बने उसमें कलम शालि जाति के चावल डाले जाते हैं और अनेक प्रकार के मेवा आदि संस्कारिक द्रव्य मिलाये जाते हैं। ऐसा चक्रवर्ती की खीर कल्याण भोजन के नाम से प्रसिद्ध हैं। जैसा-कि राजा चक्रवर्ती का परमान्न हो उसी प्रकार का यह पूर्वोक्त परमान्न भी होता है वह परमान्न-णिउणेहिं सूयपुरिसे हिं सज्जिए चाउकप्प से आसित्ते इव ओदणे' परम दक्ष पाचकों द्वारा निष्पादृष्टांत दा२१ मताव छ. 'जहा वा' म 'उत्तमवण्णगंधमंते रण्णाचक्कवट्रिस्स होज्ज' व उत्तम, गंध, पाणी यपत्ती २ind ५२मान्न पायस हाय છે. ચક્રવર્તી રાજાને પાયસ-દૂધપાક કલ્યાણ ભેજનના નામથી પ્રસિદ્ધ છે. તે આવી રીતે બનાવવામાં આવે છે. પુંડ્ર જાતીની ઈશું કહેતાં શેલડીને ખાવાવાળી એવી ચક્રવત્તની કે જે એક લાખ ગાયના દૂધને પચાસ હજાર ગાને પાવામાં આવે છે પચાસ હજાર ગાયનું દૂધ પચીસ હજાર ગાયને પાવામાં આવે છે આ રીતે અર્ધા અર્ધાના કમથી પીવરાવતાં પીવરાવતાં છેવટે બધી ગાયના દૂધને પી ગયેલ એવા પ્રકારની એક ગાયના દૂધને દૂધપાક બનાવવામાં આવે અને તેમાં કલમ શાલિ નામની જાતના ઉત્તમ ચોખા નાખવામાં આ અને અનેક પ્રકારના મેવા વિગેરેથી સંસ્કારિત પદાર્થ મેળવવામાં આવે, આવા પ્રકારને ચક્રવત્તીને દૂધપાક કલ્યાણ ભેજનના નામથી પ્રસિદ્ધ છે. જેવી રીતે રાજા ચક્રવર્તીનું પરમાન્ન હોય, એવા જ પ્રકારનું આ પૂર્વોક્ત પરમાન
જીવાભિગમસૂત્ર
