________________
४८९
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३सू.३३ सभेद मनुष्यस्वरूपनिरूपणम्
॥ तृतीयोद्देशकः ॥ व्याख्यातस्तिर्यग्योनिकाधिकारः सम्प्रति-मनुष्याधिकार व्याख्यावसरः तत्रेदमादिमं सूत्रम्-से किं तं मणुस्सा' इत्यादि,
मूलम्-से किं तं मणुस्सा ? मणुस्सा दुविहा पन्नत्ता तं जहासंमुच्छिममणुस्साय गब्भवकंतिय मणुस्साय । से किंतं संमुच्छिम मणुस्सा संमुच्छिम मणुस्सा एगागारा पन्नत्ता। कहि णं भंते ! संमुच्छिम मणुस्सा संमुच्छंति ? गोयमा! अंतोमणुस्सखेत्ते जहा-पण्णवणाए जाव से तं संमुच्छिममणुस्सा ॥ से किं तं गब्भवकंतिय मणुस्सा ? गब्भवतिय मणुस्सा तिविहा पन्नत्ता, तं जहा-कम्मभूमिगा अकम्मभूमिगा अंतरदीवगा । से किं तं अंतरदीवगा ? अंतरदीवगा अट्ठावीसइविहा पन्नत्ता तं जहाएगोरुया, आभासिया, वेमाणिया गंगोलिया (१) हयकण्णा गयकण्णां, गोकण्णा, सक्कुलिकण्णां (२) आयंसमुहां, मेंढमुहाँ, अयोमुही, गोमुही (३) आसमुहाँ, हत्थिमुही, सीहमुही, वग्घमुहाँ (४) आसकपणा, सोहकर्णी, अकणों, कण्णपाउरणी (५) उक्कामुही, मेहमुही, विज्जुमुहाँ, विज्जुदंती (६) घणदंती, लटुदंता, गूढदंता, सुद्धदंती (७) ॥सू० ३३॥ __ छाया-अथ के ते मनुष्याः ? मनुष्या द्विविधाः प्रज्ञप्ताः तद्यथा-संमूछिममनुष्याश्च गर्भव्युत्क्रान्तिकमनुष्याश्च । अथ के ते संमूच्छिममनुष्याः ? संम् - च्छिममनुष्या एकाकाराःप्रज्ञप्ताः । कुत्र खलु भदन्त ! संमच्छिममनुष्याः संमू
छन्ति ? गौतम ! अन्तर्मनुष्यक्षेत्रे यथा प्रज्ञापनायां यावत् ते एते संमूछिममनुष्याः। अथ के ते गर्भव्युक्रान्तिक मनुष्याः गर्भव्युक्रान्तिक मनुष्या त्रिविधाः प्रज्ञप्ताः तद्यथा-कर्मभूमिका अकर्म भूमिका अन्तरद्वीपकाः। अथ के ते अन्तरद्वीपका अंतरद्वीपका अष्टाविंशतिविधाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-एकोरुकाः, १ आभाषिकाः,२ वैषाणिकाः३, नाङ्गोलिकाः,४ हयकणीः ५, गजकर्णाः ६. गोकर्णाः ७. शष्कुलीकर्णाः ८, आदर्शमुखाः ९, मेंढ (मेणो) मुखाः१०, अयोमुखाः ११, गोमुखा:१२ अश्वमुखाः १३, हस्तिमुखाः१४, सिंहमखाः १५, व्याघ्रमुखाः १६, अश्वकर्णाः १७, सिंहकर्णाः १८, अकर्णाः १९ कर्णप्रावरणा: २०, उल्कामुखाः २१, मेघ.
जी० ६२
જીવાભિગમસૂત્ર
