________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३सू.२४ नैरयिकाणां पुद्गलपरिमाणादिकम् ३६५ अमनोऽमास्ते एव पुद्गला नारकाणामाहाराय भवन्तीति । 'संठाणं तु जहण्ण नियमा हुडंतु नायव्वं संस्थानं तु पुनस्तेषां नारकाणां हुण्डं भवति तदपि हुण्ड संस्थानं जधन्यमति निकृष्टं नियमतो भवतीति ज्ञातव्यम्, एतच्च संस्थानं भवधारणीयशरीरमधिकृत्य ज्ञातव्यम् उत्तरवैक्रियसंस्थानस्याग्रे वक्ष्यमाणत्वादिति । सम्प्रति विकुर्वणा स्वरूपमाह-'असुभा' 'इत्यादि 'असुभा विउव्वणा खलु नेरइयाणं होइ सव्वेसि' असुभा विकुर्वणा खलु नैरयिकाणां तु भवति सर्वेषाम सर्वेषामपि नारकजीवाना मशुभैव विकुर्वणा भवति नतु कदाचिदपि सुभा, यधपि शुभं विकुर्विव्याम इत्येवं ते नारकाश्चिन्तयन्ति, तथापि तथाविधप्रतिकूल हा नियमा सो तेसिं होइ आहारो' हे गौतम ! नरकों में जो पुद्गल अनिष्ट अकान्त, अप्रिय और अमनोज्ञ तथा अमनोऽम होते हैं-ऐसे पुदल ही नारक जीवों के आहार के लिये होते हैं । 'संठाणं तु जहणं नियमा हुडंतु नायव्वं' नारक जीवों का संस्थान नियम से हुंड ही होता है। यह संस्थान भी नियमतः अत्यन्त जघन्य होता है अर्थात् निकृष्ट होता है यह संस्थान भवधारणीय शरीर को लेकर ही कहा गया हैक्योंकि उत्तर वैक्रिय का संस्थान आगे कहा जायगा।
विकुर्वणा का स्वरूप कथन'अमुभा विउवणा खलु णेरइयाणं होइ सम्वेसिं' जितने भी नारक जीव हैं-उन सबके अशुभ ही विकुर्वणा होती है । शुभ विकुर्वणा कभी भी नही होती है। यद्यपि ये नारकी ऐसा विचार तो करते हैं कि हम शुभ विकुर्वणा करें-परन्तु तथाविध प्रतिकूल कर्म के उदय પગલે અનિષ્ટ, અકાન્ત, અપ્રિય, અને અમનેસ તથા અમનેમ હોય છે. सेवा सहा ना२४ वानी भाडा२ भाटे डाय छे. 'संठाणं तु जहणं नियमा हुडंतु नायव्वं' ना२४ वातुं संस्थान नियमयी हुन डाय छे. આ હંડ-બેડોળ સંસ્થાન પણ નિયમિત અત્યંત જ ઘન્ય હોય છે અર્થાત નિકૃષ્ટ હોય છે. આ સંસ્થાન ભવધારણીય શરીરને લઈને જ કહેલ છે. કેમકે ઉત્તર વૈક્રિયનું સસ્થાન હવે પછી કહેવામાં આવશે.
विवाना २१३५नु ४थन 'असुभा विउव्वणा खलु णेरइयाणं होई सव्वेसि' જેટલા નારક જીવે છે, તે બધાને અશુભ વિકુણા જ હોય છે. કયારેય પણ તેઓને શુભ વિકૃણ હોતી નથી. જો કે આ નારકીયે એ વિચારતે કરે છે. કે અમે શુભ વિકૃણા કરીએ પરંતુ તેવા પ્રકારના પ્રતિકૂળ કર્મના
જીવાભિગમસૂત્ર