________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.२सू.२१ नारकाणां नरकभवानुभवननिरूपणम् ३०७ प्रथमे समये आश्विनमासे इत्यर्थः इह ऋतवः सूर्यऋतवो गृह्यन्ते ते च द्विद्धि. मासप्रमाणा भवन्ति, यत उक्तम्-'एगंतरिया मासा' एकान्तरितो मासौ एकं मासमन्तरे मुक्त्वा द्वितीये मासे ऋतुः समाप्तिमुपैति । तथाहि-प्रथमः प्राट ऋतुर्भवति, स च एकं ज्येष्ठमासमन्तरे मुक्त्वा द्वितीये आषाढमासे प्रावृडू ऋतुः समाप्तिमुपैति । तथाहि-प्रथमः प्रावृटू, ज्येष्ठाषाढरूपः द्वितीयो वर्षा रात्रः श्रावणभाद्रपदरूपः, तृतीयः शरतु, आश्विन कार्तिकरूपः चतुर्थों हेमन्तः मागशीर्षपौषरूपः पञ्चमो वसन्तः-माघफाल्गुनरूपा षष्ठो ग्रीष्मः-चैत्रवैशाखरूपः। तदुक्तम्-'पाउस वासारत्तो सरओ हेमंतवसंतगिम्हो य ।
एए खलु छप्पि रिऊ जिणवर दिट्ठामए सिट्टा' 'प्रावृडू वर्षा रात्र: शरद् हेमन्तो वसन्तो ग्रीष्मश्च ।
एते खलु षड् ऋतवो जिनवर दिष्टा मया शिष्टाः' इतिच्छाया' 'चरमनिदाघकालसमयंसि वा' चरमनिदाघकालसमये वा, चरमनिदाघकालसमयो ग्रीष्म ऋतोरन्तिममास:-आषाढमासस्तस्मिन् चरमनिदाघकालसमये आश्विनमास में यहां ऋतु शब्द से सूर्य ऋतु का ग्रहण होता है। वे दो दो मासो की होती है-जैसे कहा है-'एगंतरिया मासां एक मास के अन्तर से दूसरे मास में ऋतु समाप्त होती है। यहां पहली ऋतु प्रावृट् माना गया है, वह एक ज्येष्ठ मास को छोडकर दूसरे आषाढ मास में समाप्त होता है अर्थात् पहेला ज्येष्ठ आषाढ का प्रावृट् ऋतु दुसरा श्रावण भाद्रवद वर्षा ऋतु, तीसरा आश्विन कार्तिक शरत् ऋतु चौथा मार्गशीर्ष पौष हेमन्त, पांचवां माध फाल्गुन वसन्त और छठा चैत्र वैशाख ग्रीष्म ऋतु होता है कहा भी है-'पाउसवासारत्तो' अथवा 'चरम निदाघकालसमयंसि वा' निदाघ-ग्रीष्म ऋतु के चरम अन्तिम અર્થાત્ આ મહિનામાં અહિયાં ઋતુ શબ્દથી સૂર્ય ઋતુ ગ્રહણ થાય છે. अन ते सूर्य *तु मे भासनी डाय छ. म 'एग तरिया मासा' ४ માસના અંતરથી બીજા મહીનામાં એક ઋતુ પૂરી થાય છે. અહિંયા પ્રાવૃત્ ઋતુને પહેલી માનવામાં આવેલ છે. તે પ્રાવૃત્ તુ એક જેઠ માસને છોડીને બીજા અષાઢ માસમાં પૂરી થાય છે. અર્થાત્ જેઠ અને અષાઢ બે માસની પ્રાવૃદ્ર ઋતુ, બીજી શ્રાવણ અને ભાદરવામાં વર્ષાઋતુ, ત્રીજી આસે અને કાર્તિક એ બે માસમાં શરદૂ ઋતુ, ચેથી માગશર અને પિષ માસમાં હેમન્ત ઋત, પાંચમી મહા અને ફાગણ માસમાં વસન્ત ઋતુ, અને છઠી ચૈત્ર વૈશાખ भासमा श्रीभ ऋतु हाय छे. ४{ ५५ छ । 'पाउसवासारत्तों' अथवा 'चरम निदाधकालसमयंसिवा' निहाय श्रीभ ऋतुना ५२म ४di मन्तिम समय
જીવાભિગમસૂત્ર
