________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.२सू.१६ कि द्रव्यमया नरका इति निरूपणम् २०७ व्यतिव्रजेत् तेषामप्रतिष्ठानेतराणां कालमहाकालरौरवकमहारौरवकाणां चतुर्णानारकाणाम् अतिप्रभूताऽसंख्येययोजन कोटि कोटी पमाणत्वेनान्तस्य प्राप्तुमशक्यत्वादिति ॥१५॥ सम्प्रति-किं द्रव्यमया नरका इति प्ररूपणार्थमाह-'इमीसे गं' इत्यादि,
मूलम्-इमीसे णं भंते ! रयणप्पभाए पुढवीए णरगा कि मया पण्णात्ता ? गोयमा! सव्ववइरा मया पन्नत्ता। तत्थ णं नरएसु बहवे जीवा य पोग्गला य अवकमंति बिउकमंति चवंति उवबजंति, सासयाणं ते णरगा दवट्टयाए, वण्णपजवेहिं गंध. पजवेहिं रसपनवेहिं फासपजवेहिं असासया एवं जाव अहे सत्तमाए ॥सू०१६॥
छाया-एतस्यां खलु भदन्त ! रत्नपभायां पृथिव्यां नरकाः किं मयाः प्रज्ञप्ताः? गौतम ! सर्वे वज्रमयाः प्रज्ञप्ताः तत्र खलु नरकेषु बहवो जीवाश्च पुद्गलाश्च अवक्रामन्ति व्युत्क्रामन्ति च्यबन्ते उत्पद्यन्ते, शाश्वताः खलु ते नरकाः द्रव्यार्थतया, वर्णपर्यायैर्गन्धपर्यायैः रसपर्यायैः स्पर्शपर्यायैरशाश्वताः । एवं यावदधः सप्तम्याम् ॥१६॥
टीका-'इमीसे णं भंते !' एतस्यां खलु भदन्त ! 'रयणप्पभाए पुढवीए' कर सकता है पर जो असंख्यात कोडा कोडे योजन के विस्तारवाले अन्य चार नरकावास हैं उनका वह देव उल्लंघन नहीं कर सकता है वे चार नरकावास काल, महाकल रौरव और महारौरव हैं ॥१५॥
ये नरकावास किस वस्तुमय-किसके बने हुए हैं-ऐसा सूत्रकार प्रतिपादन करते हैं
'इमीसे णं भंते ! रयणप्पभाए पुढवीए गरगा-इत्यादि ॥१६॥
टीकार्थ-गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है-'इमीसे णं भंते ! रयणકેડા કેડિ એજનના વિસ્તારવાળા, બીજા જે ચાર નરકાવાસે છે. તેનું ઉલ્લંઘન તે દેવ કરી શકતા નથી. તે ચાર નરકાવાસોના નામ આ પ્રમાણે છે. स १, भाडा २, शै२१ 3. अने महारौ२१ ४. ॥ सू. १५ ॥
આ નારકાવાસે કઈ વસ્તુમય અર્થાત્ શેના બનેલા છે? સૂત્રકાર હવે से सतावे छे 'इमीसेणं भते रयणप्पभाए पुढवीए णरगा' त्यादि
टी -गीतमस्वामी प्रभुने शवु ५७यु छ है इमीसे गं भंते !
જીવાભિગમસૂત્ર
