________________
१८४
जीवाभिगमसूत्रे संबन्धिनां नरकावासानामपि आयामविष्कम्भपरिक्षेपाः वक्तव्याः, आलापकप्रकारस्त्वेवम्-'सक्करप्पभाए गं भंते ! पुढवीए नरगा केवइयं आयामविक्खंभेणं केवइयं परिक्खेवेणं पन्नता ? गोयमा ! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा-संखेज्जवित्थडाय असंखेज्ज वित्थडाय, तत्थ परिक्षेपेण संखेज्जवित्थडा ते णं संखेज्जाई जोयणसहस्साइं आयामविक्खभेणं संखेज्जाइं जोयणसहस्साई परिक्खेवेणं पन्नत्ता तत्थ णं जे ते असंखेज्जवित्थडा ते णं असंखेज्जाइं जोयणसहस्साइं आयाम विक्खभेणं असंखेज्जाइं जोयणसहस्साई परिक्खेवेणं पण्णत्ता'।
शर्कराप्रभायां खलु भदन्त ! पृथिव्याम् नरकाः कियत्का आयामविष्कम्भेण कियत्काः परिक्षेपेण प्रज्ञप्ताः १ गौतम ! द्विविधाः प्रज्ञप्ता स्तद्यथा-संख्ये. यविस्ताराश्चासंख्येयविस्ताराश्च । तत्र ये खलु संख्येविस्तारा स्ते खलु संख्येयानि योजनसहस्राणि आयामविष्कम्भेण, संख्येयानि योजनसहस्राणि परिक्षेपेण प्रज्ञप्ताः, तत्र खलु ये ते असंख्येयविस्तारा स्ते खलु असंख्येयानि योजनसहहै इसी तरह से शर्कराप्रभा से लेकर तमःप्रभा पृथिवी तक के नरका वासों की लम्बाई चौडाई और परिधिका भी प्रमाण जानना चाहिये । इस सम्बन्ध में आलापक प्रकार-'सक्करप्पभाएणं भंते! पुढवीए नरगा' इत्यादि टीका में देख लेना चाहिये।
सूत्र-पाठ का अर्थ रत्नप्रभा पृथिवी के नरकावासों की लम्बाईचौडाई एवं परिधि के सम्बन्ध में जैसा कहा गया है वैसा ही वह अर्थ यहां पर भी शर्कराप्रभा पृथिवी के नरकों की लम्बाई चौडाई और परिधि के सम्बन्ध में भी कह लेना चाहिये। इसी प्रकार से बालुका प्रभा, पङ्कप्रभा, धूमप्रभा, और तमाप्रभा के नरकों की लम्बाई चौडाईएवं परिधि के प्रमाण के सम्बन्ध में भी सूत्रपाठ स्वयं उद्भावित कर લઈને તમ:પ્રભા પૃથ્વી સુધીના નરકાવાસોની લંબાઈ પહોળાઈ અને પરિ ધિનું પ્રમાણ પણ સમજી લેવું આ સંબંધમાં આલાપ પ્રકાર આ પ્રમાણે છે – 'सकरप्पभाएणं भंते ! पुढवीए नरगा' त्याहार टीमो मायामां मावस છે. તે ત્યાંથી સમજી લેવું આ સૂત્રપાઠનો અર્થ આ પ્રમાણે છે- રત્નપ્રભા પૃથ્વી ના નારકાવાસાની લંબાઈ પહોળાઈ અને પરિધીના સંબંધમાં જેમ કહેવામાં આવેલ છે. એજ પ્રમાણેને અર્થ અહિયાં આ શર્કરામભા પૃથ્વીના નરકેની લંબાઈ પહોળાઈ અને પરિધિના સંબંધમાં પણ સમજી લેવું જોઈએ. એજ પ્રમાણે વાલુકાપ્રભ પંકપ્રભા ધૂમપ્રભા, અને તમ:પ્રભાના નરકોની લંબાઈ પહોળાઈ અને પરિધિના પ્રમાણુના સંબંધમાં પણ સૂત્રપાઠ સ્વયં બનાવીને
જીવાભિગમસૂત્ર
