________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.२सू.१३ नरकावाससंस्थाननिरूपणम् १७३ पन्नत्ता, एवं जाव तमाए। अहे सत्तमाए णं भंते ! पुच्छा गोयमा! दुविहा पन्नत्ता तं जहा-संखेज्जवित्थडे य असंखेज वित्थडा य, तत्थ णं जे ते संखेज्जवित्थडे से गं एक जोयणसयसहस्सं आयामविक्खंभेणं, तिन्नि जोयणसयसहस्साइं सोलससहस्साइं दोन्निय सत्तावीसे जोयणसए तिन्नि कोसेय अट्रावीसं च धणुसयं तेरसय अंगुलाई, अद्धंगुलयं च किंचि विसेसाहिए परिक्खेवेणं पन्नत्ता। तत्थ णं जे ते असंखेज्ज वित्थडा ते णं असंखेज्जाइं जोयणसहस्साइं आयामविक्खंभेणं, असं. खेज्जाइं जोयणसहस्साई परिक्खेवेणं पन्नत्ता ॥सू०१३॥
छाया-एतस्यां खलु भदन्त ! रत्नपभायां पृथिव्यां नरकाः किं संस्थिताः प्रज्ञप्ताः ? गौतम ! द्विविधाः प्रज्ञप्ता स्तद्यथा आवलिकापविष्टाश्च आवलिका. बाह्याथ । तत्र खलु ये ते आवलिका प्रविष्टास्ते त्रिविधाः प्रज्ञप्ता-स्तद्यथा-वृत्तास्न्याश्चतुरस्राः। तत्र खलु ये ते आवलिका बाह्यास्ते नानासंस्थानसंस्थिताः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-अयकोष्ठ संस्थिताः १, पिष्टपचनक संस्थिताः २ कन्दुसंस्थिता ३, लोही (लोडी) संस्थिताः ४, कटाह संस्थिताः ५ स्थाली संस्थिताः ६ पिठरकसंस्थिताः७ किमियडसंस्थिता ८ कीर्णपुटक संस्थिताः ९ उटज संस्थिता:१०, मुरजसंस्थिताः ११ मृदङ्गसंस्थिताः १२, नन्दीमृदङ्ग संस्थिताः १३ आलिङ्गक संस्थिताः १४, सुघोषसंस्थिताः १५, ददरकसंस्थिताः १६, पणवसंस्थिताः १७ पटहसंस्थिताः १८, भेरीसंस्थिताः १९ झल्लरीसंस्थिताः २० कस्तुम्बकसंस्थिताः २१, नाडीसंस्थिताः२२ एवं यावत्तमायाम् । अधःसप्तम्यां खलु भदन्त ! पृथिव्यां नरकाः कि संस्थिता प्रज्ञप्ताः गौतम ! द्विविधाः प्रज्ञप्तास्तद्यथा-वत्ताश्च व्यत्राश्च ।
एतस्यां खलु भदन्त ! रत्नप्रभायां पृथिव्यां नरकाः कियत्काः बाहल्येन प्रज्ञप्ताः ? गौतम ! त्रीणि योजनसहस्राणि बाहल्येन प्रज्ञप्ताः तद्यथा-अधस्तने घनाः सहस्रम् मध्ये शुषिराः सहस्रम्, उपरि संकुचिताः सहस्रम् । एवं यावदधः सप्तम्याः। एतस्याः खलु भदन्त ! रत्नप्रभायाः पृथिव्याः नरकाः कियका आयामविष्कम्भेण कियत्काः परिक्षेपेण प्रज्ञप्ताः ? गौतम ! द्विविधाः प्रज्ञप्ताः तद्यथा-संख्येय विस्तरावासंख्येयविस्तराव, तत्र खलु ये ते संख्येयविस्तरास्ते
જીવાભિગમસૂત્ર