________________
२४
जीवाभिगमसूत्रे सूचिकटाहन्यायेन अजीवाभिगमप्रश्नसूत्रमाह ‘सेकिं तं अजीवाभिगमे' इत्यादि ।
मूलम्-‘से किं तं अजीवाभिगमे, अजीवाभिगमे दुविहे पन्नत्ते, तं जहा रूविअजीवाभिगमे य अरूविअजीवाभिगमे य॥ सू० ३ ॥ से किं तं अरूविअजीवाभिगमे ! अरूवि अजीवाभिगमे दसविहे पन्नत्ते तंजहा धम्मत्थिकाए एवं जहा पण्णवणाए जाव से तं अरूवि अजीवाभिगमे ॥ सू० ४ ॥ से किं तं रूवि अजीवाभिगमे रूवि अजीवाभिगमे चउबिहे पन्नत्ते तं जहा-बंधा खंधदेसा खंधपएसा परगाणुपोग्गला, ते समासओ पंचविहा पन्नत्ता, तं जहा-वण्णपरिणया गंधपरिणया रसपरिणया फासपरिणया संठाणपरिणया एवं ते पंच जहा पण्णवणाए सेत्तं रूविअजीवाभिगमे से तं अजीवाभिगमे' ॥ सू० ५॥
छाया-- अथ कोऽसौ अजीवाभिगमः, अजीवाभिगमो द्विविधः प्रज्ञप्तः तद्यथारूपि अजीवाभिगमश्च अरूपि अजीवाभिगमश्च ॥ सू० ३ ॥ अथ कोऽसौ अरूपि अजीवाभिगमः ? अरूपि अजीवाभिगमो दशविधः प्रज्ञप्तः तद्यथा-धर्मास्तिकाय एवं यथा प्रज्ञापनायां यावत् सोऽयमरूपि अजीवाभिगमः ॥ सू० ४॥ अथ कोऽसौ रूपि अजीवा. भिगमः, रूपि अजीवाभिगमः चतुर्विधः प्रज्ञप्तः, तद्यथा-स्कन्धाः स्कन्धदेशाः, स्कन्धप्रदेशाः , परमाणुपुद्गलाः, ते समासतः पञ्चविधाः प्रज्ञप्ताः तद्यथा-वर्णपरिणताः, गन्धपरिणताः, रसपरिणताः, स्पर्शपरिणताः संस्थानपरिणताः, एवं ते पञ्च यथा प्रज्ञापनायाम् , सोऽयं रूपिअजीवाभिगमः, सोऽयमजीवाभिगमः ॥ सू० ५ ॥
यद्यपि जैसा उद्देश्य होता है वैसा ही निर्देश होता है, ऐसा नियम है-अतः इस नियम के अनुसार ही उद्देशसूत्र में भी जीवाभिगम का ही निर्देश पहिले करना चाहिये था परन्तु फिर भी अजीवाभिगम में अल्पतरवक्तव्यता होने से सूचिकटाहन्याय के अनुसार जीवाभिगम के कथन को छोडकर अजीवाभिगम सम्बन्धी प्रश्नसूत्र का कथन करते हैं
જે કે જે ઉદ્દેશ હોય છે, એવો જ નિર્દેશ હવે જોઈએ, એ નિયમ છે. આ નિયમ અનુસાર અહીં જીવાભિગમને જ નિર્દેશ પહેલા કરે ઈ તે હતું, કારણ કે ઉદ્દેશ સૂત્રમાં પણ જીવને પાઠ પહેલો આવ્યો છે. પરંતુ અછવાભિગમમાં વક્તવ્યતા પ્રમાણમાં ઘણી ઓછી હોવાને લીધે સૂત્રકારે સૂચિકટાહ ન્યાય અનુસાર અહીં જીવાભિગમનું કથન કરવાને બદલે અછવાભિગમનું કથન પહેલાં કર્યું છે –
જીવાભિગમસૂત્રા
