SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 367
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ जीवाभिगमसूत्रे सम्प्रति — सकायस्य जीवस्य काय स्थितिमाह - 'तसे णं भंते' इत्यादि, 'तसे णं भंते ! तसत्ति कालओ केवच्चिरं होई' त्रसः खलु भदन्त ? त्रसइति - त्रसइत्येवं रूपेण कालतः कियच्चिरं भवतीति प्रश्नः, भगवानाह - 'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम! ' जहन्नेणं अंतो मुहुत्त" जघन्येनान्तर्मुहूर्तम् 'उक्कोसेणं असंखेज्जं कालं' उत्कर्षेणाऽसंख्येयं कालम् 'असंखेजाओ उस्सप्पिणीओसप्पिणी कालओ' असंख्याता उत्सर्पिण्यवसर्पिण्यः कालतः 'खेत्तओ असंखेज्जा लोगा' क्षेत्रतोऽसंख्येया लोकाः, असंख्येयेषु लोकेषु यावन्त आकाशप्रदेशा विद्यन्ते तेषां प्रति समयमेकैकापहारे यावत्योऽसंख्येया उत्सर्पिण्यवसर्पिण्यो भवन्ति तावत्य इति भावः । एतावत्प्रमाण काय स्थितिर्गतित्रसं तेजस्कायिकं वायुकायिकं चाधिकृत्य ज्ञातव्या, । उक्तञ्च प्रज्ञापनासूत्रे - 'ते उक्काइए णं भंते ? तेउक्काइएत्ति कालओ केवच्चिरं ३५४ अब सकायिक जीवकी कायस्थिति प्रकट की जाती हैं - इसमें गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है - " तसे भंते ! तसत्ति कालओ केवच्चिरं होई" हे भदन्त ! त्रसजीव सकाय में कितने कालतक रहता है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं - 'गोयमा ! जहन्नेणं अतोमुहुत्तं उक्कोसेणं असंखेज्जं कालं" हे गौतम ! जीव त्रसकाय में कम से कम एक अन्तर्मुहूर्त्त तक और अधिक से अधिक असंख्यात कालतक रहते हैं इसमें " असंखेज्जाओ उस्सप्पिणीओसप्पिणीओ कालओ" असंख्यात उत्सर्पिणियां और अवसर्पिणियां समाप्त हो जाती हैं। तथा क्षेत्र की अपेक्षा असंख्यात लोकों में जितने प्रदेश होते हैं उन्हें एक एक समय में एक एक निकालने पर जितनी असंख्यात उत्सर्पिणियां और अवसर्पिणियां होती हैं उतने कालतक यह जीव सकाय में रह सकता है। इतनी यह कायस्थिति गतित्रस तेजस्कायिक और वायुकायिक को लक्ष्य करके कही गई है। ऐसा जानना चाहिये जैसे - प्रज्ञापना सूत्र में कहा है- "ते उक्काइए णं भंते ! इत्यादि હવે ત્રસકાયિક જીવાની કાયસ્થિતિ પ્રગટ કરવામાં આવે છે. આ સ`ખધમાં गौतम स्वाभीये प्रभुने खेषु पूछयु छे हैं- “ तसे णं भंते! तसत्ति कालओ केवच्चिर होई" हे भगवन त्रस सायपणाभां डेंटला आण सुधी रहे छे ? या प्रश्नना उत्तरभा अलु हे छे ! – “गोयमा ! जहण्णेणं अतो मुहुत्तं उक्कोसेणं असंखेज्जं कालं" हे गौतम જીવ ત્રસકાયપણામાં એછામાં ઓછું એક અંતર્મુહૂત પર્યંત અને વધારેમાં વધારે અસज्यात आज पर्यंत रहे छे. तेमां "असंखेज्जाओ उस्सप्पिणीओसप्पिणीओ कालओ' અસંખ્યાત ઉત્સર્પિણીયા અને અપસર્પિણીયા સમાપ્ત થઈ જાય છે. તથા ક્ષેત્રની અપેક્ષા થી અસ`ખ્યાત લેકામાં જેટલા પ્રદેશે હાય છે, તેને એક એક સમયમાં એક એક બહાર કહાડવામાં આવે ત્યારે જેટલી અસ`ખ્યાત ઉત્સર્પિણિયા અને અવસર્પિ`ણિયા હોય છે, એટલા કાળ સુધી આ જીવ ત્રસકાય પણામાં રહી શકે છે. આટલી આ કાયસ્થિતિ ગતિત્રસ તેજસ્કાયિક અને વાયુકાયિક જીવને ઉદ્દેશીને કહેવામાં આવેલ છે. તેમ સમજવું. प्रेम प्रज्ञायना सूत्रभां उछे – “ते उक्काईए णं भंते " ! छत्याहि आना अर्थ पहेलां જીવાભિગમસૂત્ર
SR No.006343
Book TitleAgam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Original Sutra AuthorN/A
AuthorGhasilal Maharaj
PublisherA B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year1971
Total Pages656
LanguageSanskrit, Hindi, Gujarati
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jivajivabhigam
File Size37 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy