________________
सुबोधिनी टीका. सूत्र १०७ सूर्याभदेवस्य पूर्व भवजीवप्रदेशिराजवर्ण' नम्
9
मिति सर्वमेव वा कुशलानुष्ठानं, तत्प्रधानं यस्य स तथा, वेदप्रधानः - वेद: = आगमः - लौकिक - लोकोत्तरकुमावच निकभेदेन त्रिविधः स प्रधान' यस्य स तथा स्वसमयपरसमयज्ञानसम्पन्न इत्यर्थः, नयप्रधानः- नयाः =नैगमादयःसस त एव भेदमभेदतः सप्तशतविधाः, ते प्रधानानि यस्य स तथा विचित्राभिग्रहधारीत्यर्थः, सत्यप्रधानः- सत्यं = सकलपाणिनामत्यन्तहितकर वचनम्, तत् न यस्य स तथा - हितमितप्रियवचनयुक्त इत्यर्थः, शौचप्रधानः- शौचं द्रव्यतो लेपरहित्य भावतो निरवद्याचरणं, तत् प्रधानं यस्य स तथा, ज्ञानप्रधानः- ज्ञान =मत्यादिकं तत् प्रधानं यस्य स तथा, दर्शनप्रधानः कुशल अनुष्ठानों का नाम ब्रह्म है इस ब्रह्मप्रधानता वाले वे थे. इसलिये इन्हें ब्रह्मप्रधान कहा गया है। आगम का नाम वेद है. यह लौकिक, लोकोतर, और कुमाचचनिक के भेद से तीन प्रकार का है, यह वेद इनमें प्रधान था अतः इन्हें वेदप्रधान कहा गया है। तात्पर्य यह कि ये स्वसमय के और परसमय के ज्ञान से संपन्न थेो नैगम, संग्रह आदि जो सात नय है ये नय ही भेदमभेद की अपेक्षा ७०० हो जाते हैं ये नय इनमें प्रधान थे अर्थात ये बहुत ही सूक्ष्मरूप से नयों के विशेषज्ञाता थे इसलिये इन्हें नयप्रधान कहा गया है। अभिग्रहविशेषों का नाम नियम है अर्थात् चित्र अभिग्रहों के धारी थे सकलप्राणियों के एकान्तरूप से franर्ता जो वचन होते हैं उनका नाम सत्य है इस सत्यप्रधान ये थे अर्थात् ये हित, मित, प्रिय वचन बोलते थे । द्रव्य और भाव की अपेक्षा से शौच दो प्रकार का है-लेपरहित होना यह द्रव्य की अपेक्षा शौच है ખાનાનું નામ બ્રહ્મ છે. એએ આ બ્રહ્મ પ્રધાનતાથી યુકત હતા એથી જ એએ બ્રહ્મ પ્રધાન કહેવાતા હતા, આગમનુ નામ વેદ લૌકિક, લેાકેાત્તર અને કુપ્રાવચનિક આમ ત્રણ પ્રકારના છે, આવેદ એમનામાં પ્રધાન હતા એથી એ વેદપ્રધાન કહેવાતા મતલમ આ છે કે એએ સ્વસમયના અને પરસમયના જ્ઞાનથી संपन्न हुता, नेगम, સ'ગ્રહ વગેરે ? સાત નયે। છે તે ના ભેદ પ્રભેદની અપેક્ષાએ ૭૦૦ થઈ જાય છે, એ નય પણુ એમનામાં પ્રધાન હતા એટલે કે એએ ખૂબ જ નયના સૂક્ષ્મજ્ઞાતા હતા, એથી જ એ નયપ્રધાન કહેવાય છે, અભિગ્રહ વિશેષનુ નામ નિયમ છે, એટલે કે એએ વિચિત્ર અભિગ્રહાને ધારણ કરનારા હતા, એકનિષ્ઠ થઈને જે સલ પ્રાણીઓના હિત માટે વચનેા કહેવાય છે તે સત્ય છે, એએ સત્યપ્રધાન હતા, એટલે કે એ હિત, મિત અને પ્રિય વચન ખેલનારા હતા દ્રવ્ય અને ભાવની અપેક્ષાએ શૌચના એ પ્રકારેા છે, લેપરહિત થવું એ દ્રવ્યની અપેક્ષાએ શૈાચ છે, અને નિરવદ્ય આચરણ કરવું એ ભાવની અપે
શ્રી રાજપ્રશ્નીય સૂત્ર : ૦૨
