________________
सुबोधिनी टीका. ९९ सुर्याभदेवस्य पूर्व भवजीवप्रदेशिराजवर्णनम् पदमृगपशुपक्षिसरीसृपाणां घाताय वधाय उच्छेदनाय अधर्म केतुः समुत्थितः, गुरूणां नो अभ्युत्तिष्ठति नो विनय प्रयुड़े, स्वकस्यापि च जनपदस्य नो सम्यक करभरपूर्ति प्रवत्तयति ॥ सू० ९९ ॥ होने से अर्थात् विना विचारे कार्य करनेवाला होने से साहसिक था, उत्कोचन,
वंचन-परमतारण, माया-परवंचनबुद्धि, नितिगूढमाया, कूट-गढमाया को ढंकने के लिये अन्यमाया करना, कपट-वेष भाषा आदिको बदलनाविपरीत बना लेना, इन सब का जो सातिसंप्रयोग-प्रकर्ष रूप से व्यापार उस व्यापार से यह व्याप्त था, तथा, निश्शील-शीलवर्जित था, नितहिंसादिककुकृत्यरूप पापों से विरति का अभाववाला होने से व्रतरहित था, निर्गुण-क्षान्त्यादिक गुणों के अभाव से युक्त होने के कारण निर्गुण था, निमर्यादः-मर्यादा रहित था, परस्त्री वर्जनादिरूप मर्यादा से रहित होने के कारण निर्मर्याद था, प्रत्याख्यान, पौषध और उपवास इनसे रहित था, तथा अनेक (दुष्पयचउप्पयमियपसुपवखी सिरिसवाणघायाए बहाए उच्छेयणयाए, अधम्म के समट्टिए) द्विपद्-मनुष्य वगैरह, चतुष्पद-मृगादि वगैरह पशु-ग्राम की गाय वगैरह, सरीसूप-मुजपरिसर्प एवं उर:परिसर्प-नकुल सर्प आदि इन सब की हत्या करने, इन्हें मारने में-चोट पहुंचाने में और माण रहित करने के लिये अधर्मरूप केतुग्रह के जैसा उत्पन्न हुआ था, अर्थात् केतुग्रह के उदित होने पर लोक में जिस प्रकार से હોવાથી એટલે કે વગર વિચાર્યું કાર્ય કરનાર હોવાથી તે સાહસિક હતે. ઉોચન,
વચન-પર પ્રસારણ, માયા-પરવંચન બુદ્ધિ નિકૃતિ-ગ્રહ માયા, ફૂટ-ગૂઢમાયાને છુપાવવા માટે બીજી માયા કરવી, કપટ વેષ ભાષા વગેરે બદલી નાખવા, આ બધા દણાની પ્રકષતા તેમાં વિદ્યમાન હતી. તથા તે નિશીલશીલ વર્જિત હો, નિર્વતહિંસા વગેરે કુકૃત્યરૂપપા તરફ પ્રવૃત્તિ રાખનાર હોવાથી તે વ્રત વગરને હતા, નિર્ગુણ-સાત્તિ વગેરે ગુણે તેમાં નહોતા તેથી તે નિર્ગુણ હોત, નિર્ભયાદમર્યાદા રહિત હતે. પરસ્ત્રી વર્જનાદિરૂપ મર્યાદાથી રહિત હોવા બદલ નિર્મદ હતા. તે प्रत्याभ्यात, पोष५ भने वास २ तो, ध! (दुप्पय चउप्पय मियपसुपक्खी सिरिसवाणधायाए बहाए अच्छेयणयाए, अधम्मकेऊ समट्रिए) विपEમાણસ વગેરે ચતુષ્પદ-મૃગ વગેરે, પશુ-ગાય વગેરે, પક્ષી-ચકલીઓ વગેરે, સરીસપભુજપરિસર્ષ અને ઉરઃ પરિસર્પન્નકુલ સર્પ વગેરે આ બધાને હણવામાં, મારવામાં અને એમને સમૂલ નષ્ટ કરવામાં તે અધર્મને પ્રત્યક્ષ અવતાર અને કેતુ ગ્રહ જે ઉદિત થયું હતું. એટલે કે કેતુગ્રહ જ્યારે ઉદિત થાય ત્યારે લેકમાં જેમ ઘણા
શ્રી રાજપ્રશ્રીય સૂત્ર: ૦૨
