________________
४३६
राजप्रश्नीयसूत्रे हेतुत्वात स्नेहा येन स तथा। यथा-कांस्यपान्यां पतितमपि जलं लिप्तं न भवति तथा संसारबन्धहेतुस्तस्मिन्नुपलिप्ता न मविष्यतीत्यर्थः, शङ्ख इव निरञ्जनःअञ्जनमिवाञ्जनं-द्वेषादिकं तस्मानिर्गतः-तद्रहितः, यथा-शङ्ख किमपि कज्जलादिद्रव्यं स्थितिं न लभते तथैव तस्मिन्ननगारे द्वेपादिकं न स्थास्यतीत्यर्थः, जीव इव अप्रतिहतगतिः-जीवो यथा अब्याहतगत्या सर्वत्र याति, तथाऽसौ देशनगरादिषु अप्रतिबन्धविहारित्वेन वादादिषु कुतीथिकमतनिराकरणसामो पेतत्वेन च अस्खलितगतिर्भविष्यतीति। जात्यकनकमिव जातरूपः-तपःसंयमादिसमुद्भूतनैमल्यः यथा शोधितं सुवर्ण निर्मलं भवति तथैवासौ रागादिरहितत्वेन निर्मला भविष्यतीति, आदर्शफलक इव प्रकटभावः-आदर्श फलका यथा प्रतिबिम्बितान् मुखाद्यवयवान् यथाऽवस्थितं प्रकटी करोति, तथा तत्कृतधर्मदेशहै-“कांस्यपात्रीव मुक्ततोय:-" कांसे के पात्र में पड़ा हुवा पानी जिस प्रकार पात्र में लिप्त नहीं होता है-उसी प्रकार से संसार बन्धन का हेतु राग-द्वेष इनमें-उपलिप्त नहीं होंगे। शक की तरह वे निरञ्जन होंगे, जैसे-शङ्खमें कजलादि द्रव्य ठहर नहीं सकता है, उसी प्रकार से इनमें राग द्वेषादिक नहीं ठहरेंगे जीव की तरह ये अप्रतिहतगतिवाले होंगे, जीव जिस प्रकार अपनी अव्याहतगतिद्वारा सर्वत्र चला जाता है, उसी प्रकार से-देश नगरादिकों में अप्रतिबन्धविहारी होने से, एवं-वादादिकों में कुतीर्थिक मत निराकरण करने की सामथ्र्य से युक्त होने से अस्खलित गतिवाले होंगे। वे जातिमान कनक के प्रकार होंगे, जिस प्रकार जात्यकनक-श्रेष्ठ सुवर्ण निर्मल होता है-उसी प्रकार से ये तपः संयमादि से समुत्पन्न निर्मलतावाले होंगे, । आदर्श-दर्पण जिस प्रकार अपने में प्रतिबिम्बित हुवे मुखादि अवयवों को यथाऽवस्थित प्रकट करता "कांस्यपात्रीव मुक्ततोय" साना पात्रमा ५ पाणी मतमा लिप्त थ नथी. તેમજ સંસાર બંધન હેતુ રાગદ્વેષમાં તેઓ ઉપલિપ્ત થતા નથી શંખની જેમ તેઓ નિરંજન થશે. જેમ શંખમાં કાજલ વગેરે દ્રવ્ય સ્થિર થતાં નથી. તેમજ તેઓમાં રાગ દ્વેષાદિક સ્થિર થશે નહિ. જીવની જેમ તેઓ અપ્રતિહત ગતિવાળા થશે. જીવ જેમ પિતાની અવ્યાહત ગતિ દ્વારા સર્વત્ર ગતિશીલ હોય છે, તેમજ દેશનગરાદિકમાં અને પ્રતિબંધ વિહારી હોવાથી અને વાદાદિકમાં કુતીર્થિકમત નિરાકરણમાં સામર્થ્યયુકત હોવાથી તેઓ અખલિત ગતિવાળા થશે. તેઓ જાત્યકનકની જેમ થશે. જેમ જાત્ય કનક–શ્રેષ્ઠ સુવર્ણ નિર્મળ હોય છે, તેમ તેઓ તપ સંયમ વગેરેથી સમુત્પન્ન નિર્મલતાયુકત થશે આદર્શ—દર્પણ જેમ સ્વપ્રતિબિંબિત મુખાદિ અવયવે તે યથાવસ્થિત પ્રકટ કરે છે તેમ તેઓશ્રીની ધર્મદેશનાથી મનુષ્યચિત્તરૂપ દર્પણમાં જીવાજીવાદિ
શ્રી રાજપ્રશ્રીય સૂત્ર: ૦૨