________________
सुबोधिनी टीका सू. १४६ सूर्याभदेवस्य पूर्वभवजीवप्रदेशोराजवर्णनम् २८१ ज्योतिद्रष्टुम्, तदेतेनार्थेन प्रदेशिन् ! एवमुच्यते मूढतरकः खलु त्वं प्रदेशिन् ! ततः काष्ठहारकात् । ॥ सू० १४६ ॥
टीका--'तए णं केसिकुमारसमणे' इत्यादि-ततः खलु के शिकुमारश्र. मणः प्रदेशिन राजानमेवमवादोत्-हे प्रदेशिन् ततः-तस्मात् काष्ठहारात् पुरुषात् त्वं मृढतरकः-अतीव मूर्खः खलु प्रतिभासि! तत्र प्रदेशी हेतू पृच्छति-हे भदन्त ! कः खलु असौ काष्ठहारकः ? केशी पाह-हे प्रदेशिन् ! फलियांसि वा जाव जोई पासित्तए) हे देवानुप्रिय ! तुम जड हो, अग्नि को उत्पन्न करने के साधन से अनभिज्ञ हो, मूर्ख हो-विवेक रहित हो, अपण्डित हो-प्रतिभा से युक्त नहीं हो, निर्विज्ञान-कुशलता तुम में नहीं है, अनुपदेशलब्ध-तुम ने इस विषय में गुरू का उपदेश प्राप्त नहीं किया है, अर्थात् अशिक्षित हो, इसीलिये लकडी में अग्नि को पाने के लिये तुमने उसे फाडा है, दो टुव डे कि ये हैं, तीन टुकड़े किये हैं, चार टुकडे किये हैं. यावत् संख्यात टुकड़े किये हैं, फिर भी तुम उसमें अग्नि नहीं देख सके-अतः तुम सच्चे रूप में मुदत्वादि पूर्वोक्त विशेषणों से शन्य नहीं हो. (से एएण देणं पए सी ! एवं बुच्चइ मूहतराए ण तुमपएसी ! ताओ कठ्ठहाराओ) इस प्रकार से मूढ़तरत्वसाधक दृष्टान्त का कथन कर उपस हार करते हुए अब केशी प्रदेशी से कहते हैं-हे प्रदेशिन् ! तुम इस दृष्टान्तोक्त पुरुष की अपेक्षा भी अधिक मूर्ख हो जो तुम पुरुष के शरीर को छिन्न भिन्न करके उसके जीव को देखने के लिये अभिलाषी बने हो। तुम इच्छसि कट्ठसि दुहा फालियंसि वा जाव जोई पासित्तए) हेवानुપ્રિય ! તમે જડ છો, અગ્નિ ઉત્પન્ન કરવાના સાધનથી અનભિજ્ઞ છે, મૂર્ખ છે, વિવેક રહિત છે, અપંડિત છે, પ્રતિભા રહિત છો, નિવિજ્ઞાન-કુશળતા રહિત છે, અનુપદેશલબ્ધ-તમોએ આ બાબતમાં ગુરૂનો ઉપદેશ પ્રાપ્પ કર્યો નથી, એટલે કે તમે આશિક્ષિત છો, એથી જ લાકડીમાંથી અગ્નિ મેળવવા માટે તમે તેના કકડા કરી નાખ્યા છે. બે કકઠા કરી નાખ્યા છે. ત્રણ કકડા કરી નાખ્યા છે, ચાર કકડા કરી નાખ્યા છે યાવત્ સંખ્યાત કકડા કરી નાખ્યા છે. છતાં એ તમને તેમાં અગ્નિ દેખાય નહિ. એથી તમે ખરેખર મૂઢત્વ વગેરે પૂર્વોક્ત વિશેષણોથી રહિત નથી. (से एएण? णं पएसी ! एवं वुच्चइ मूढतराए ण तुमं पएसी ! ताओ कट्ठहाराओ) मा प्रमाणे भत२त्व साध दृष्टांत डीन सहा२ ४२०i 3शी प्रशान કહેવા લાગ્યા કે હે પ્રદેશિન ! તમે આ દષ્ટાન્તમાં આવેલ પુરૂષ કરતાં પણ વધારે મૂખ છે. કેમકે તમે માણસના શરીરના કકડા કરીને તેમના જીવને જેવા તત્પર થયા હતા,
શ્રી રાજપ્રશ્રીય સૂત્ર: ૦૨
