________________
सुबोधिनी टीका. सू. ६२ सूर्याभविमानवर्णनम् बद्धभूमितले अभीक्ष्णमभीक्ष्ण-वारंवारम् अमिघट्यमानस्य संघृष्यमाणस्य वाअथवा निवर्त्यमानस्य-एतादृशस्य रथस्य ये उदाराः-उच्चैस्तराः, मनोज्ञाः, मधुराः, कर्णमनोनिवृतिकरा:-श्रवणमनआनन्दकारकाः शब्दास्ते सर्वतः-सर्वदिक्षु समन्तात्-सर्वविदिक्षु अभिस्रवन्ति-निःसरन्ति, तादृशस्तृणमणिशब्दः । भवेद् एतद्रूपः स्यात् ?-तृणमणीनामुक्तरथशब्दसदृशः शब्दः कदाचित् भवेत् ? तत्र भगवानाह-नो अयमर्थः समर्थः उक्तरथशब्दरूपोऽर्थस्तृणमणीनां नो समर्थः-न युज्यते । ॥ सू० ६२ ॥
पुनरप्याद
मूलम् - से जहाणामए वेयालियवीणाए उत्तरमंदामुच्छियाए अंके सुपईटियाए कुसलनरनारिसुसंपरिग्गहिए चंदणसारनिम्मियकोणपरिघट्टियाए पुव्वरत्तावरत्तकालसमयंसि मंदायं मंदायं वेइयाए पवेइयाए चालियाए घट्टियाए खोभियाए उदोरियाए ओराला मणुण्णा मणहरा कण्णमणनिव्वुइकरा सदा सव्वओ समंता अभिनिस्सबंति भवेयारूवे सिया ? णो इणहे समहे । बारबार संधृष्यमाण होता है, अथवा इन पूर्वोक्त स्थानों से जब वह लौटता है तब उस रथ के जो जोर २ के शद्ध होते हैं-उससे दिशाओं एवं विदिशाओं की ओर निकलते हैं, जो कि मनोज्ञ-मधुर, एवं कर्ण और गन को आनन्द कारक होते हैं-ऐसे ही शब्द उन तृणों और मणियों के होते हैं। अब गौतमस्वामी प्रभु से इस पर यों पूछते हैं कि हे भदन्त ! जैसा शब्द आपने उक्त रथ का कहा है तो क्या ठीक इसी प्रकार का तृणमणियों का शब्द कदाचित् होता है ? तो इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-नहीं गौतम ! ऐसा अर्थ समर्थ नहीं हैं ! सु. ६२ । મણિજડિત ભૂમિ ઉપર વારંવાર સંઘષ્યમાણ થાય છે કે એ ઉકત સ્થાનો ઉપર થઈને જ્યારે તે પાછો ફરે છે ત્યારે છે રથને માટે ધ્વનિ મનોજ્ઞ, મધુર તેમજ કાન અને મનને આનંદ આપનાર રૂપમાં દિશાઓ અને વિદિશાઓમાં વ્યાપ્ત થઈ જાય છે–તેવો જ ધ્વનિ તે તૃણ અને મણિઓનો પણ હોય છે. હવે ગૌતમસ્વામી પ્રભુને આ પ્રમાણે પ્રશ્ન કરે છે કે હે ભદૂતજે દવનિ તમે ઉકત રથને કહ્યું કે શું તેવો જ ધ્વનિ તે તૃણ મણિઓને હોય છે? તે એના उत्तरमा प्रभु छ , २मा पात योग्य नथी. ॥ सू० १२॥
શ્રી રાજપ્રક્ષીય સૂત્રઃ ૦૧
