________________
७२३
पोयूषवर्षिणी टीका, शास्त्रोपसंहारः मूलम्-ओगाहणाए सिद्धा,भवत्तिभागेण होंति परिहीणा। संठाणमणित्थत्थं, जरामरणविप्पमुक्काणं ॥ सू० ११४ ॥ जत्थ य एगो सिद्धो, तत्थ अणंता भवक्खयविमुक्का। अत्रोच्यते-यद्यपि कुलकरतुल्यमुच्चत्त्वं तत्पत्नीनामित्युक्तं, तथापि पञ्चशतधनुर्मानता तस्या वार्धक्येन शरीरसंकोचात् संजातेति नास्ति विरोधः ॥ सू० ११३ ॥
टीका--'ओगाहणाए' इत्यादि । 'ओगाहणाए'अवगाहनया स्वावगाहनया सिद्धा' सिद्धाः, 'भवत्तिभागेण' भवत्रिभागेन-भवस्यचरमभवशरीरस्य-चरमशरीरसम्बन्धिन्या अवगाहनायाः, त्रिभागेन तृतीयभागेन 'परिहीणा' परिहीनाः 'होति' भवन्ति । तेषां 'जरामरणविप्पमुक्काणं' जरामरणविप्रमुक्तानां सिद्धानाम् 'अणित्थत्थं' अनित्थंस्थम्-अमुना प्रकारेणेतीत्थम् , तत्र तिष्ठतीति-इत्थंस्थम् ,न इत्थंस्थम्-अनित्थंस्थम्-न केनचित्परिमण्डलादिलोकिकसंस्थानेन स्थितं 'संठाणं' संस्थानं भवति ॥ सू० ११४ ॥
टीका-तत्र सिद्धक्षेत्रे सिद्धा देशभेदेन उतैकस्मिन् देशे तिष्ठन्तीत्याशङ्कायामाह-'जत्थ' इति । 'जत्थ य' यत्र च यत्रैव देशे, 'एगो सिद्धो' एकः सिद्धस्तिष्ठति, होती है तो भी उनमें ५०० धनुष-प्रमाणता उनके वृद्ध अवस्था में शरीर के संकोच से घटित हो जाती है । अतः कोई विरोध नहीं है ॥ सू. ११३ ॥
'ओगाहणाए सिद्धा' इत्यादि ।
(ओगाहणाए सिद्धा भवतिभागेण होंति परीहीणा) सिद्ध अपने अंतिमशरीर-संबंधी अवगाहना के तृतीय भाग से हीन अवगाहनावाले होते हैं । (संठाणमणिस्थस्थं जरामरणविप्पमुक्काणं) उनका आकार किसी परिमंडल आदि लौकिक आकार से स्थित नहीं है, वे जन्म, जरा एवं मरण से सदा के लिये रहित हो जाते हैं । सू. ११४॥
માં હોય છે તો પણ તેઓમાં ૫૦૦ ધનુષપ્રમાણુતા તેમની વૃદ્ધાવસ્થામાં શરીરના સંકેચાવાથી ઘટીને થઈ જાય છે. તેથી કેઈ વિરોધ નથી. (સૂ૦ ૧૧૩) 'ओगाहणाए सिद्धा' त्याहि.
(ओगाहणाए सिद्धा भवत्तिभागेण होति परिहीणा ) सिद्ध पानी अपગાહનાથી અંતિમ શરીરસંબંધી અવગાહનાના ત્રીજા ભાગથી ઓછા થાય छे. (संठाणमणित्थत्थं जरामरणविप्पमुक्काणं) तमन। मा
परिभा આદિ લૌકિક આકારથી સ્થિત નથી. તેઓ જન્મ, જરા તેમજ મરણથી સદાયને માટે રહિત થઈ જાય છે. (સૂ) ૧૧૪)
