________________
faras
मूलम् —— जीवा णं भंते! सिज्झमाणा कयरम्मि उच्च सिज्यंति ? गोयमा ! जहण्णेणं सत्तरयणीए, उक्कोसेणं पंचणुसइए सिज्झति ॥सू० ९७॥
२००
टीका- गौतमः पृच्छति - ' जीवा णं भंते!' इत्यादि । ' भंते!' हे भदन्त ! ' जीवाणं सिज्झमाणा कयरम्मि उच्चते सिज्यंति ?' जीवाः खलु सिध्यन्तः कतरस्मिन्कयति उच्चत्वेऽवगाहनेन सिध्यन्ति ? भगवानाह - 'गोयमा !' हे गौतम! ' जहणणेणं' जघन्येन 'सत्तरयणीए' सप्तरत्निके सप्तहस्तपरिमिते 'उक्कोसेणं' उत्कर्षेण 'पंचधणुसइए' पञ्चधनुःशतिके= पञ्चशतधनुः परिमिते उच्चत्वे, 'सिज्झति' सिध्यन्ति । चतुर्हस्तपरिमाणविशेषो धनुरित्युच्यते । इदं जघन्यं तीर्थंकरापेक्षया कथितम् । अतो द्विहस्तप्रमाणेन कूर्मीपुत्रेण न विरोधः । ॥ सू० ९७ ॥
'जीवा णं भंते!" इत्यादि ।
प्रश्न - ( जीवा णं भंते ! सिज्झमाणां कयरम्मि उच्चत्ते सिज्झति ? ) भदंत ! जो जीव सिद्ध होते हैं वे कितनी अवगाहना से सिद्ध होते हैं ? उत्तर - ( गोयमा ! जहणं सत्तरयणी उक्कोसेणं पंचधणुसईए सिज्झति ) है गौतम ! कम से कम - ७ हाथ प्रमाणवाली अवगाहना से और उत्कृष्ट से ५०० धनुषकी अवगाहना से सिद्ध होते हैं । ४ हाथका एक धनुष होता है । जघन्य कथन तीर्थंकर की अपेक्षा से जानना चाहिये । अतः दो हाथकी अवगाहना वाले कुर्मीपुत्र से इसमें कोई विरोध नहीं आता है ॥ ९७॥
'जीवा णं भते ! त्याहि.
प्रश्न - ( जीवा णं भते ! सिज्झमाणा कयरम्मि उच्चत्ते सिज्झति ? ) डे ભત ! જે જીવ સિદ્ધ થાય છે તે કેટલી અવગાહનાથી સિદ્ધ થાય છે? उत्तर—( गोयमा ! जहणणेणं सत्तरयणीए उक्कोसेणं पंचधणुसइए सिज्यंति ) હે ગૌતમ ! એછામાં એછી ૭ હાથ--પ્રમાણવાળી અવગાહનાથી અને ઉત્કૃષ્ટથી ( વધારેમાં વધારે) ૫૦૦ ધનુષની અવગાહનાથી સિદ્ધ થાય છે. ૪ હાથનું એક ધનુષ થાય છે. જધન્ય કથન તીથ રની અપેક્ષાએ જાણવું જોઈ એ. આથી એ હાથની અવગાહનાવાળા કૂમી પુત્રથી આમાં કઈ વિરોધ આવતા नथी. (सू. ८७)
