________________
पीयूषवर्षिणी-टोका ८८ केवलिसमुद्घातविषये भगवद्गीतमयोःसंवादः ६८९ मोसवइजोगं जुजइ ? सच्चामोसवइजोगं झुंजइ ? असच्चामोसवइजोगं जुंजइ ? सच्चवइजोगं जुजइ, णो मोसवइजोगं जुंजइ, णो सच्चामोसवइजोगं जुंजइ,असच्चामोसवइजोगं पि जुंजइ ॥सू०८८॥
मूलम्-- कायजोगं जुजमाणे आगच्छेज्ज वा चिटेज ग्योगंयुङ्क्ते? 'सच्चामोसवइजोगं जंजइ' सत्यमृषावाग्योगं युङ्क्ते? असच्चामोसवइजोगं जुजई' असत्याऽमृषावाग्योगं युङ्क्ते किम् ? भगवानाह-'गोयमा ! सच्चवइजोगं जुजइ ?' गौतम ! सत्यवाग्योगं युङ्क्ते, 'णो मोसवइजोगं जुजई' नो मृषावाग्योगं युङ्क्ते, णो सच्चामोसवइजोगं जुजइ'नो सत्यमृषावाग्योगं युङ्क्ते, 'असच्चामोसवइजोगं पि जुंजइ' असत्याऽमृषावाग्योगमपि युक्ते ॥ सू० ८८ ॥
टीका-'कायजोगं' इत्यादि । 'कायजोग जुंजमाणे आगच्छेज्ज वा चिद्वेज वा' काययोगं युञ्जान आगच्छति वा तिष्ठति वा, 'णिसीएज वा' निषीदति उपविशति वा, योग को प्रयुक्त करते हैं, अथवा मिश्रवचनयोग को प्रयुक्त करते हैं, या असत्यामृषावचनयोग को प्रयुक्त करते हैं ? उत्तर-(गोयमा !) हे गौतम ! (सच्चवइजोगं जुजइ) वे केवली सत्यवचनयोग को प्रयुक्त करते हैं, (णो मोसवइजोगं जुंजइ णो सच्चामोसवइजोगं झुंजइ) असत्यवचनयोग को एवं मिश्रवचनयोग को प्रयुक्त नहीं करते हैं । (असच्चामोसवइजोगपि जुंजइ) परन्तु असत्यामृषावचनयोग को प्रयुक्त करते हैं। चार वचनयोगों में से केवली .. के सत्यवचनयोग एवं असत्यामुषावचनयोग दो ही वचनयोग होते हैं, बांक के दो नहीं ॥ सू० ८८ ॥
सवइजोगं जुजइ, असच्चामोसवइजोगं जुजइ) सत्यवयनयोगने प्रयुत ४२ छ, અથવા અસત્યવચનગને પ્રયુકત કરે છે, અથવા મિશ્રવચનગને પ્રયુકત કરે छ, अथवा असत्याभूषावयनयोगने प्रयुत रे छ ? उत्तर-(गोयमा !) ९ गौतम ! ( सच्चवइजोगं जुंजइ) ते पक्षी सत्यवयनयोगने प्रयुत ४२ छ. (णो मोसवइजोगं झुंजइ णो सच्चामोसवइजोगं जुजइ ) असत्यवयनयोगने तभ०४ भिवयनयोगने प्रयुत ४२ता नथी, (असच्चामोसवइजोगपि जुजइ) ५२न्तु
અસત્યામૃષાવચનોગને પ્રયુક્ત કરે છે. ચાર વચનમાંથી કેવલીના સત્યવચનગ તેમજ અસત્યામૃષાવચનગ બે જ માત્ર વચનગ હોય છે. मीना मे नलि. (सू. ८८)