________________
पीयूषवर्षिणो-टीका स. ५७ अगारधर्मनिरूपणम्
४८१ परिभोगपरिमाणं ८। चत्तारि सिक्खावयाई, तं जहा-सामाइयं ९, देसावयासियं १०, पोसहोववासे ११, अतिहिसंविभागे, परतस्तदधिके इत्येवम्भूतं दिग्वतम् ॥ ७ ॥ 'उवभोग-परिभोग-परिमाणं' उपभोगपरिभोग-परिमाणम्-उपभोगः सकृद्भोगोऽशनपानानुलेपनादीनाम् , परिभोगस्तु पुनः पुनर्भोग आसनशयनवसनादीनाम् , तयोः परिमाणम् ॥ ८॥ 'सामाइयं' सामायिकम्-समानां= ज्ञानदर्शनचारित्राणामायो लाभः समायः-तत्र भवं सामायिकम् ॥ ९॥ 'देसावयासिय' देशाऽवकाशिकम्-देशे दिग्वतगृहीतदिक्परिमाणस्य विभागे अवकाशो-गमनाद्यवस्थान नहीं, इस प्रकार १० दिशाओं में आने-जाने की मर्यादा करना सो ‘दिखत' है । एक बार जो भोगने में आता है उसका नाम उपभोग है; जैसे-अशन, पान एवं अनुलेपन आदि । जो बार २ भोगने में आते हैं ऐसे आसन, शयन, वसन आदि को परिभोग कहा गया है। इन दोनों का प्रमाण करना सो ' उपभोग-परिभोग-परिमाण' है । (चत्तारि सिक्खावयाई) शिक्षाव्रत चार हैं, (तं जहा) वे ये हैं-(सामाइयं देसावयासियं पोसहोपवासे अतिहिसंविभागे) सामायिक, देशावकाशिक, पौषधोपवास एवं अतिथिसंविभाग । दर्शन, ज्ञान एवं चारित्र का नाम सम है। इस सम के आय (लाभ) का नाम समाय है। इसमें जो समतापरिणाम होता है उसका नाम सामायिक है। 'दिखत' में जो मर्यादारूप से आने-जाने के लिये जीवनपर्यन्त दिशारूपी क्षेत्र रख लिया था, उसीके भीतर २ प्रतिदिन संकोच करना सो 'देशावकाशिक' है; जैसे-मैं आज इस दिशा के એનાથી આગળ-બહારે નહિ. આ પ્રકારે ૧૦ દિશાઓમાં આવવા-જવાની મર્યાદા કરવી તે દિગ્દત છે. એક વાર જે ભોગવવામાં આવે છે તેનું નામ ઉપગ છે, જેમકે-અશન, પાન તેમજ અનુલેપન આદિ. જે વારંવાર ભેગવવામાં આવે છે એવાં આસન, શયન, વસન આદિને પરિભેગ કહેવાય છે.
मा भन्ने प्रमाण राम त पलोग-पश्लिोग-परिभाष्य' छ. (चत्तारि सिक्खावयाइं) शिक्षाबत या२ छ. (तं जहा) ते ॥ छ-(सामाइयं देसावयासियं पोसहोपवासे अतिहिसंविभागे) सामायि १, हेशाशि४ २, पोषधोपपास 3, તેમજ અતિથિસંવિભાગ ૪. દર્શન, જ્ઞાન તેમજ ચારિત્રનું નામ સમ છે. • આ સમના આય (લાભ)નું નામ સમાય છે. એમાં જે સમતા-પરિણામ થાય છે તેનું નામ સામાયિક છે ૧. દિવ્રતમાં જે મર્યાદારૂપથી આવવા-જવાને માટે જીવનપર્યત દિશારૂપી ક્ષેત્ર રાખ્યું હતું તેમાં જ પ્રતિદિવસ ન્યૂનતા કરવી તે દેશાવકાશિક છે. જેમકે હું આજ આ દિશામાં આ સ્થાન સુધી
