________________
औपपातिकसूत्रे
मनः,
रित्तविणए । से किं तं मणविणए ? मणविणए दुविहे पण्णत्ते, तं जहा - सत्थमणविणए १, अप्पसत्थमणविणए २ | से किं तं अप्पसत्थमणविणए ? अप्पसत्थमणविणए - जे य मणे सावजे १, तीर्थकरैः कथितमकषायं चारित्रमिति तत् यथाख्या तचारित्रं तस्य कषायरहितचारित्रस्य विनयः ॥ ५ । ' से तं चरितविणए' स एष चारित्रविनयः । ' से किं तं मणविणए ' अथ कोऽसौ मनोविनयः ? उत्तरमाह - 'मणविणए' – मनोविनयः - मन्यते चिन्त्यतेऽनेनेति तत्सम्बन्धी विनयः, 'दुविहे पण्णत्ते' द्विविधः प्रजाः, 'तं जहा ' तद्यथा' - पसत्थमणविणए' प्रशस्तमनोविनयः - प्रशस्तम् = अवधरहितं मनोऽन्तःकरणं, तस्य विनयः |१| 'अप्पसत्थमणविणए' अप्रशस्तमनोविनयः - अप्रशस्त मनसो विनयः | २ | ' से किं तं अप्प सत्थमणविणए ' अथ कोऽसौ अप्रशस्तमनोविनयः ? उत्तरमाह - 'अप्पसत्थमणविणए - जे है, इस रूप के चारित्र का नाम यथाख्यातचारित्र है । इस चारित्र का विनय करना सो यथाख्यात चारित्रविनय है ५ । ( से तं चरितविणए ) यह सब चारित्रविनय है । प्रश्न( से किं तं मणविणए ) मन का विनय कितने प्रकार का है ? उत्तर - ( मणविणए दुविहे पण्णत्ते) मनोविनय दो प्रकार का कहा गया है; (तं जहा ) जैसे - ( पसत्यमण विणए) प्रशस्त मन का विनय - पापरहित मन को अपनाना प्रशस्तमनोविनय है । (अप्पसत्थमणविए) अप्रशस्त मन का विनय करना सो अप्रशस्तमनोविनय है । प्रश्न - (से किं तं अपसत्थमणविre) अप्रशस्तमनोविनय क्या है? उत्तर - ( अप्पसत्थमणविणए जे मणे सावज्जे १, सकिरिए २, सककसे ३, कडुए ४, गिट्ठरे ५, फरुसे ६, છે. તી'કર પ્રભુએ જે યથાતા તેમજ અભિવિધિના અનુસાર ચારિત્રનુ પ્રતિપાદન કર્યું' છે તે રૂપના ચારિત્રનું નામ યથાખ્યાતચારિત્ર છે. આ ચારિત્રને विनय उरव। ते यथाभ्यातथास्त्रिविनय छे. ( से तं चरितविणए ) मा अधा ચારિત્રવિનય છે.
२६६
प्रश्न- (से किं तं विणए ) भननेो विनय शुं छे ? डेटा प्रहारनो छे ?
उत्तर- (मविए दुविहे पण्णत्ते) भनोविनय में अारना उसे छे. (तं जहा ) ?भ - (पसत्थमणविणए) प्रशस्त भननो विनय-पापरहित भनने अपनावबुं ते प्रशस्तमनोविनय छे. ( अप्पसत्यमगविणए) अप्रशस्त भननेो विनय ४२ ते अप्रशस्तमनोविनय छे. प्रश्न - ( से किं तं अप्पसत्यराणविणए) अप्रशस्तभनोविनय शुं छे ? उत्तर- ( अप्पसत्यमणविणए-जे य मणे सावज्जे, सकिरिए, सक कसे, कडुए, णिडुरे, फरुसे, अण्ह ्यकरे, छेयकरे, भेयकरे परितावणकरे, उद्दवणकरे, भूओवघाइए )