Page Text
________________
पीयूषवर्षिणी-टीका. सू. ३० प्रायश्चित्तभेदवर्णनम्
२४७ आशातनापाराञ्चिकः । तस्य पाराञ्चिकाहनामकं दशमं प्रायश्चित्तं प्राप्नोति । स जघन्येन षण्मासान् , उत्कर्षतो द्वादश मासान् गच्छतो निःसारितस्तपसि तिष्ठति । प्रतिसेवनापाराश्चिकस्त्रिविधः-दुष्टः, प्रमत्तः, अन्योन्यं कुर्वाणश्चेति । तत्र दुष्टोद्विविधः-कषायदुष्टो, विषयदुष्टश्चेति । तत्र कषायदुष्टो द्विविधः-स्वपक्षदुष्टः, परपक्षदुष्टश्च । अत्र चतुर्भङ्गी, तद्यथा-स्वपक्षः स्वपक्षे दुष्टः १, स्वपक्षः परपक्षे दुष्टः २, परपक्षः स्वपक्षे दुष्टः ३, परपक्षः परपक्षे दुष्टः ४ । प्रथमभङ्गे-मृतगुरुदन्तभञ्जकः १,गुरुगलमर्दकः २, नेत्रोत्खातकः ३, दन्तैर्देशकः ४, इत्यादीन्युदाहरणानि । द्वितीयभङ्गेराजादिगृहस्थवधकः २, तृतीये-यथा केनापि गृहस्थावस्थायां वादे पराजितः कश्चिद् आसीत् , करता है वह 'आशातनापाराश्चिक' है। इसे पाराञ्चिकाई' नामक दशवाँ प्रायश्चित्त दिया जाता है। यह जघन्य से छ मास तक और उत्कृष्ट से बारह मास तक गच्छ से बहिष्कृत होकर तपस्या करता है। 'प्रतिसेवनापाराश्चिक' तीन प्रकार का होता है। वे प्रकार ये हैं-(१) दुष्ट, (२) प्रमत्त और (३) अन्योऽन्यकुर्वाण। इनमें 'दुष्ट' दो प्रकार का होता है-(१) कषायदुष्ट और (२) विषयदुष्ट । कषायदुष्ट दो प्रकार का है-(१) स्वपक्षदुष्ट और. (२) परपक्षदुष्ट । यहाँ पर चतुर्भङ्गी होती है। चतुर्भङ्गी का प्रकार इस प्रकार है-(१) स्वपक्ष, स्वपक्ष में दुष्ट-साधुओं से द्वेष करनेवाला साधु । इसका उदाहरण है-मृत गुरु का दाँत पाडनेवाला, मृत गुरु की गर्दन मरोड़नेवाला, मृत गुरु तथा साधु की आँखों को निकालनेवाला, दाँतों से साधु को काटनेवाला-साधु । (२) स्वपक्ष-परपक्ष में दुष्टगृहस्थों से द्वेष करनेवाला साधु । इसका उदाहरण है-राजा आदि गृहस्थों का वध શ્રત, આચાર્ય, ગણધર અને લબ્ધિધારીની આશાતના કરે છે તે આશાતનાપારાચિક છે. તેને પારાંચિકાઈ નામનું દશમું પ્રાયશ્ચિત્ત દેવાય છે. એ જઘન્યથી છ માસ સુધી અને ઉત્કૃષ્ટથી બાર માસ સુધી ગચ્છથી બહિષ્કૃત થઈને તપસ્યા કરે છે. પ્રતિસેવનાપારાંચિક” ત્રણ પ્રકારના થાય છે. તે આ सारे छे-(१) हुट, (२) प्रभत्तमन (3) अन्योऽन्या . तमा हुट' मे २i थाय छे. (१) ४षायहुष्ट मने (२) विषयष्ट. ४ायट में मारनां छ-(१) स्वपक्षहुष्ट मने (२) ५२५क्षदृष्ट. मडी यतुलगी थाय છે. ચતુર્ભગીના પ્રકાર આમ છે–(૧) સ્વપક્ષ, સ્વપક્ષમાં દુષ્ટ–સાધુઓને દ્વેષ કરવાવાળા સાધુ. તેનું ઉદાહરણ છે–મરેલા ગુરૂના દાંત પાડવાવાળો, મરેલા ગુરૂની ગરદન મરડવાવાળો, મરેલા ગુરૂ તથા સાધુની આંખે કાઢી લેવાવાળે, દાતેથી સાધુને બટકાં ભરવાવાળે સાધુ. (૨) સ્વપક્ષ, પરપક્ષમાં દુષ્ટ–ગૃહસ્થને ઠેષ કરવાવાળો સાધુ. તેનું ઉદાહરણ છે–રાજા આદિ ગૃહસ્થને વધ કરવા
| SR No. | 006340 |
| Book Title | Agam 12 Upang 01 Auppatik Sutra Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1959 |
| Total Pages | 824 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_aupapatik |
| File Size | 24 MB |