________________
औपपातिकसूत्रे स्सुदयनिरोहो वा, उदयपत्तस्स वा माणस्स विफलीकरणं । ३ मायाउदयगिरोहो वा, उदयपत्ताए वा मायाए विफलीकरणं । ४ लोहस्सुदयणिरोहो वा, उदयपत्तस्त वा लोहस्स धनीयः, यथा क्रोधो नोदयेत तथा यतितव्यम् ; अथापि यदि क्रोध उदयं प्राप्नुयात् तदा तस्य विफलीकरणम् व्यर्थीकरणम् ।१। 'माणस्सुदयनिरोहो वा, उदयपत्तस्स वा माणस्स विफलीकरणं'-मानस्योदयनिरोधो वा उदयप्राप्तस्य वा मानस्य विफलीकरणम्मानस्य-अभिमानस्योदय एवं निषेधितव्यः, माने उदयं प्राप्तेऽपि विफलीकरणम्-सतोऽपि असत इव करणम् ।२। 'माया-उदय-निरोहो वा, उदयपत्ताए वा मायाए विफलीकरणं' मायाया उदयनिरोधो वा, उदयप्राप्ताया वा मायाया विफलीकरणम्उदयमानाया एव मायायाः परवञ्चनारूपाया निषेधः कर्तव्यः, कथञ्चिदुदिताया वा मायायाः= कपटक्रियाया विफलीकरणम् ।३। 'लोहस्सुदयणिरोहो वा, उदयपत्तस्स वा लोहस्स पत्तस्स वा कोहस्स विफलीकरणं, २-माणस्सुदयनिरोहो वा, उदयपत्तस्स वा माणस्स विफलीकरणं, ३ मायाउदयनिरोहो त्रा, उदयपत्ताए वा मायाए विफलीकरणं, ४ लोहस्सुदयणिरोहो वा उदयपत्तस्स वा लोहस्स विफलीकरणं ) प्रथम तो क्रोध के उदय का ही निरोध करना, यह सर्वोत्तम पक्ष है, उदयनिरोध होने से क्रोध का मूल विनष्ट हो जाता है । यदि क्रोध उदित हो जाय तो उसे विफल कर देना चाहिये १ । प्रथम तो ऐसा ही यत्न करना चाहिये कि जिससे मानकषाय का उदय ही न हो; यदि मानकषाय उदित हो जाय तो उसे विफल कर देना चाहिये २ । उत्तम बात यही है कि मायाकषाय आत्मा में उदित न हो, यदि वह उदित हो जाती है तो उसको विफल बना देना कोहस्स विफलीकरणं, माणुस्सुदयनिरोहो वा उदयपत्तस्स वा माणस्स विफलीकरणं, मायाउदयनिरोहो वा उदयपत्ताए वा मायाए विफलीकरणं, लोहस्सुदयणिरोहो वा उदयपत्तस्स वा लोहस्स विफलीकरणं) प्रथम तो ओधनउय थdi ४ निरोध ४२। से સર્વોત્તમ પક્ષ છે. ઉદયનિરોધ થવાથી કોધનું મૂળ જ નાશ પામે છે. જે ક્રોધને ઉદય થઈ જાય તે તેને વિફલ કરી દેવો જોઈએ ૧. પહેલાં તે એ જ યત્ન કરવો જોઈએ કે જેથી માનકષાયને ઉદય જ ન થાય. જે માનકષાયને ઉદય થઈ જાય તે તેને વિફલ કરી દે જોઈએ ૨. ઉત્તમ વાત એ જ છે કે માયાકષાય પણ આત્મામાં ઉદય ન થઈ શકે એવી જાતની પ્રવૃત્તિ કરવી જોઈએ. જે તેને ઉદય થઈ ચુકે હોય તે તેને વિફલ કરી દેવું જોઈએ ૩. એ જ પ્રકારે લોભ પણ આત્મામાં ઉદિત ન થાય