________________
पीयूषवर्षिणी. ११ कूणिकवर्णनम्.
मलियसत्तुं उद्धियसत्तुं निजियसत्तुं पराइयसत्तुं ववगयदुब्भिक्खं मारिभयविप्यमुकं खेमं सिवं सुभिक्खं पसांत डिंबडमरं रज्जं पसासेमाणे विहरइ ॥ सू. ११ ॥
५७
6
प्रबलप्रतापभयाद् अविद्यमानाः कण्टकाः, यद्वा उपघात - निहनन - मलनोद्धारणक्रियाभिनिर्मूलीकृताः कण्टका यस्मिन् तत्तथा । ओहयसत्तं ' उपहतशत्रु - उपहताः=संपत्तिहरणादिभिरुपघातं प्राप्ताः शत्रवो यत्र तत् उपहतशत्रु राज्यं शासनं वा; 'निहयसत्तुं' निहतशत्रु निहताः = बन्धादिभिर्दण्डं प्राप्ताः शत्रवो यत्र तत्तथा, ' मलियसत्तुं 'मलितशत्रु
प्रहारादिभिर्मलिताः=मथिताः शत्रवो यत्र तत्तथा, ' उद्धियसत्तुं ' उद्धृतशत्रु - स्वदेश
'निज्जियसत्तु '
बहिष्कृतशत्रु । , निर्जितशत्रु – तत्सैन्यसंहारादिभिः परिभूतशत्रु । ‘पराइयसत्तुं ’ पराजितशत्रु - पराजिताः शत्रवो यत्र तत्तथा, वशीकृतशत्रु इत्यर्थः । 'ववगयदुभिक्खं ' व्यपगतदुर्भिक्षम् - दुर्लभा भिक्षा दुर्भिक्षा, व्यपगता- दुर्भिक्षा यस्मात् तद् व्यपगतदुर्भिक्षं भिक्षादौर्लभ्यरहितमित्यर्थः, 'मारिभयविष्पमुक्कं ' मारीभयविप्रमुक्तम्= मरकीभयरहितम् । “ खेमं' क्षेमम्-क्षेमयुक्तं सकुशलम्, सिवं शिवं- निरुपद्रवम् । 'सुभिक्खं ' सुभिक्ष- सुलभा भिक्षा यत्र तत्तथा । ' पसांतडिंबडमरं ' प्रशान्त
4
इन उपायों द्वारा तस्कर आदि कांटों से रहित होकर सर्वथा अकंटक बना हुआ था । (ओहयसत्तुं निहयसत्तुं मलियसत्तुं उद्धियसत्तुं निज्जियसत्तुं पराइयसत्तुं ) इसी प्रकार इनका राज्य उपहतशत्रु, निहतशत्रु, मथितशत्रु, उद्धृतशत्रु, निर्जितशत्रु एवं पराजितशत्रु था । [ ववगयदुभिक्खं मारिभयविप्पमुक्कं ] इनके राज्य में भिक्षुकों को भिक्षा की दुर्लभता नहीं थी । मरकी का भयतक भी जनता को पीडित नहीं करता था । अतः राज्य में सर्वत्र ( क्षेमं ) कुशलता का सद्भाव था । (सिवं ) यहां की जनता में कुशलता छाने का एक कारण यह भी था कि यहां किसी भी
मन्यु ं तु. (ओहयसत्तुं निह्यसत्तुं मलियसत्तुं उद्धियसत्तुं निज्जियसत्तु पराइयसत्तुं मे प्रारे ४ तेनु राज्य उपहतशत्रु, निडुतशत्रु, भथितशत्रु, उद्धृतशत्रु, निर्भितशत्रु तेभ ४ परान्तिशत्रु हेतु. ( ववगयदुभिक्खं मारिभर्यावप्पमुक्कं) तेना राज्यभां लिक्षुओने लिक्षा भजवी हुर्सल नहोती. भरडीनो लय
अन्नने दुःख सायतो नहि. साम राज्यमा सर्वत्र (क्षेमं ) कुशजताना सहलाव हतो. (सिवं) अहींनी अन्नमां शजता छवाई नवानुं मेड अशु એ પણ હતું કે અહીં કાઇપણ પ્રકારના ઉપદ્રવ નહાતા. ઉપદ્રવના અભાવ