________________
विपाकचन्द्रिका टीका, श्रु० १, अ० ३, अभग्नसेनवर्णनम् रिहाई' महार्हाणि-महतां योग्यानि, 'रायरिहाई राजार्हाणि-राजयोग्यानि 'पाहुडाई प्राभृतानि उपहारवस्तूनि' 'पेसेइ प्रेषयति, 'पेसित्ता' प्रेषयित्वा, 'अभग्गमेणं चोरसेणावई' अभन्न सेनचोरसेनापतिं 'वीसंभमाणेई' विश्रम्भमानयति स महावलो राजा तस्याभनसेनस्य विश्वासमुत्पादयतीत्यर्थः ॥ मू० १७ ।।। महारिहाई रायरिहाई पाहुडाई पेसेइ ' अभग्नसेन चोरसेनापति के निकट निरन्तर बारंबार महार्थ-महाप्रयोजनसाधक, महाघ-महामूल्यवाले, महाह-महापुरुषादि के योग्य एवं राजाह-राजा महाराजाओं के अनुरूप नजरानों को भेजना प्रारंभ किया । 'पेसित्ता' इस प्रकार नजराना-उपहार भेज२ कर राजा ने उसे अपने ऊपर 'विसंभमाणेइ' विश्वासयुक्त बना लिया ।
भावार्थ - दंडसेनापति के आते ही अभग्नसेन क्रोध से आरक्त बन उसके ऊपर भूखे वाघ की तरह झपटा। दोनों का वहीं पर घमसान-युद्ध प्रारंभ हो गया। अभग्नसेन ने पहिले से ही इसे आते ही तीक्ष्ण बाणों से घायल कर दिया। बाद में मुष्टि एवं पावों के प्रहारों से इसकी खूब खबर ली। इसकी सेना को तितर बितर कर ध्वजाएँ एवं पताकाएँ छीनकर जमीन पर पटक दीं। इस प्रकार अपनी दुर्दशा को देख कर वह दंडसेनापति एकदम घबरा गया, उसका साम्हना करने की उसमें बिलकुल शक्ति नहीं रही। वह सर्वथा निर्वीर्य बन पुरुषार्थ से भी क्षीण एवं मलीन होता हुआ अभिक्खणं महत्थाई महग्धाइं महरिहाइं रायरिहाइं पाहुडाई पेसेइ ' मनसेन ચોરસેનાપતિના પાસે હમેશાં વારંવાર મહાથ-મહાપ્રયજન સાધક મહાઈ મહામૂલ્યવાળ, મહાઈ–મહાપુરુષને યોગ્ય અને રાજાહ–રાજા-મહારાજાઓને લાયક નજરાણું सेट भासवाना प्रारम ध्ये पेसित्ता' मा प्रमाणे नji 648२ भोसी भौशीने २० तेन पोताना ५२ 'विसंभमाणेई' विश्वास रामे तो नदी द्वीपो.
ભાવાર્થ–દંડ સેનાપતિ આવતાં જ અગ્નિસેન ક્રોધથી લાલચેળ બનીને તેના પર ભૂખ્યા વાઘ પ્રમાણે પડયે, બન્નેનું ત્યાં આગળ ઘમસાણ યુદ્ધ થવા લાગ્યું. અભગ્નસેને પહેલેથી જ તેના આવતાંની સાથે જ તીણ બાણથી ઘાયલ કરી દીધે, પછી મુઠીઓ તથા પગના પ્રહાર વડે તેની ખૂબ ખબર લીધી. તેની સેનાને અસ્તવ્યસ્ત (વેરણ-છેરણ) કરી વજા-પતાકા પડાવીને જમીન પર નાખી દીધા. આ પ્રમાણે પિતાની દુર્દશા જોઈને તે દંડસેનાપતિ એકદમ ગભરાઈ ગયે, અને તેને સામનો કરવાની તેનામાં બીલકુલ શકિત રહી નહિ, તે તદ્દન નિવીર્ય બની પુરુષાર્થથી પણ ક્ષીણ મલિન થઈ ગયે. “આ ચોરસેનાપતિ દુર્જય છે” એવા
શ્રી વિપાક સૂત્ર
