________________
सुशिनीटीका अ० ३ सू० ४ कोमुनिरदत्तादानावित्रतमाराधयति ? ७३७ वैयावृत्त्यादिकार्य, ‘ण होइ ' न भवति 'पच्छाताविए' पश्चात्नापिकः पश्चात्तापकारी । तथा-'संविभागसीले ' संविभागशील:-लब्धभत्तादेः संविभागकारी ' संगहोवग्गहकुसले , संग्रहोपग्रहकुशल', तत्र-संग्रहः शिष्यादिपरिवर्द्धनम् , उपग्रहः तेषामेव भक्तश्रुतादिदानपूर्वकमुपष्टम्भनम् , तत्र कुशलो दक्षो भवति, ‘से तारिसे' स तादृशः साधुः ' इणं' इदम् = अदत्तादानविरमणरूपं 'वयं' व्रतम् ' आराहेइ ' आराधयति, नान्यः ॥ मू०४॥ विए होइ) देयवस्तु को देकर एवं वैयावृत्य आदि कार्य को करके जो पश्चात्ताप नहीं करता है, ( संविभागसीले) लब्ध भक्तादिक का जो संविभागकारी होता है, और (संगहोवगहकुसले ) शिष्यादि के परिवर्द्धन में और उनके भक्त श्रुत आदि दानपूर्वक उपष्टंभन में दक्ष होता है, (से तारिसे ) ऐसा वह साधु (इणं वयं आराहेइ) इस अदत्तादानविरमणरूप व्रत का आराधित करता है, दूसरा नहीं ।
भावार्थ-सूत्रकार ने इस सूत्र द्वारा यह समझाया है कि किस प्रकार का कार्य करने वाला साधु इस महाव्रत का आराधक होता है। उनका कहना है कि जो साधु पीछे के दूसरे सूत्र में कही गई बातों के अनुसार आचरण करता है वही साधु इस महानत का आराधक बनता है, वे बाते इस प्रकार से हैं-जो साधु उपधि और भक्तपान के संग्रहण एवं दान करने में दक्ष होता है, अत्यंत बाल, दुर्बल, ग्लान, वृद्ध, क्षपक, प्रवत्तक, आचार्य, उपाध्याय आदि का वैयावृत्य करता है। वैयावृत्य माय ४ीने के पश्चात्ता५ ४२ता नथी, “संविभागसीले" प्रात माहाराहना सविना डाय छ, भने “संगहोवग्गहकुसले" शिष्याहिना પરિવર્ધનમાં અને તેમના ભક્ત શ્રત આદિ દાન પૂર્વક ઉપખંભનમાં દક્ષ डाय छ “से तारिसे” मेवा ते साधु “इणं वयं आराहेइ" या महत्ताहान વિરમણરૂપ વ્રતનું આરાધન કરી શકે છે, બીજા કરી શકતાં નથી,
ભાવાર્થ-સૂત્રકારે આ સૂત્ર દ્વારા સમજાવ્યું છે કે કેવું કાર્ય કરનાર સાધુ આ મહાવ્રતનો આરાધક થાય છે. તેમનું એવું કથન છે કે જે સાધુ આગળ બીજા સૂત્રમાં બતાવેલ વાત અનુસાર આચરણ કરે છે તે જ સાધુ આ મહાવ્રતનો આરાધક બને છે તે વાત આ પ્રમાણે છે-જે સાધુ ઉપધિ અને ભક્તપાન (આહારપાણ) ને સંગ્રહ અને દાન કરવામાં દક્ષ હોય છે, અત્યંત બાળ, દુર્બલ, ગ્લાન, વૃદ્ધ, ક્ષપક, પ્રવર્તક, આચાર્ય ઉપાધ્યાય આદિની વિયાવંચ–વૈયાવૃત્ય કરે છે, અપ્રીતિક જનને ત્યાં ગોચરીને માટે જતો નથી, તેના દ્વારા
શ્રી પ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્ર
