________________
सुदर्शिनी टीका अ० १ सू० ९ भावनास्वरूपनिरूपणम् संयमयात्रा-संयमपरिपालनं सैव मात्रा-आलम्बनं तन्निमित्तं तद्धेतोः संयमयात्रानिर्वाहार्थमेवेत्यर्थ, तथा-'संजमभारवहणट्टयाए' संयमभारवहनार्थतया संयमभारवहनार्थम् , तथा-पाणधारणट्टयाए ' पाणधारणार्थतया प्राणधारणार्थ च 'संजए णं ' संयतः खलु ' समियं ' सम्यक्-यतनापूर्वकं-समिकं वा समभावेन, भुजेज्जा' भुञ्जीत । यथा अक्षस्योपाञ्जनं भारवहनार्थमेव विधीयते, नान्यप्रयोजनार्थम् , यथा च व्रणानुलेपनं तन्निवृत्त्यर्थमेव विधीयते, तथैव-संयमयात्रानि
हार्थ-संयमभारवहनार्थ प्राणधारणार्थ च साधुर्भुजीत, न तु शरीरवलवृद्धयर्थ रूपलावण्यवृद्धथ चेत्याशयः। एवम्-अमुना प्रकारेण आहारसमितियोगेन भावितो भवति अन्तरात्मा । भावितात्मा कीदृशो भवति ? इत्याह-अशवलासंक्लिष्टनिव्रणचरित्रभावनया हेतुभूतया अहिंसक संयतःसुसाधुर्भवति । एषां पदानामर्थो द्वितीयभावनायां व्याख्यातस्ततोऽवगन्तव्यः ॥ सू० ९॥ प्रयोग उसकी निवृत्ति के लिये किया जाता है उसी तरह (संजमजायामाया निमित्तं ) संयमयात्रा के निर्वाह के लिये ( संजमभार वहणद्वाए ) संयम रूप भार को ढोने के लिये और (पाणधारणयाए ) प्राण धारण के लिये (संजएणं ) संयत-मुनि (समिय) यतना पूर्वक समभाव से (भुजेज्जा) आहार करे। किन्तु शारीरिक बलवृद्धि के लिये तथा रूपलावण्य की वृद्धि के लिये नहीं करे। (एवमाहारसमिइजोगेण भाविओअंतरप्पा असबलमसंकिलिह निव्वणचरित्त भावणाए अहिंसए संजए सुसाहू) इस प्रकार का आहार समिति के योग से अंतरात्मा भावित हो जाता है। भावित हुआ वह अन्तरात्मा अशबल, असंक्लिष्ट एवं निव्रण (निरतिचार)चरित्र की भावना के कारण अहिंसक और संयत बन जाता है, और सच्चे रूप में साधु-मोक्ष को साधन करने वाले-इस नाम को चरितार्थ कर लेता है। नथी मे प्रमाणे " संजमजायामायानिमित्तं " सयभयात्रामा निहिन भाट " संजमभारवहणद्वाए " सयभ३५ मा२नु पन ४२वाने माट मने "प्राणधारणट्राए " प्राधाराने माटे " संजएणं" सत-मुनि “ समिय" यतन। पूq४ सममाथी “भुजेज्जा” माहा२ ४२. ५५५ शारी२ि४ मण धावाने भाटे तथा ३५सायनी वृद्धिने भाटे न ४२. “ एवमाहारसमइजोगेण भावेण अंतरप्पा असवलमसंकिलिट्टनिब्वाणचरित्तभावणाए अहिंसए संजए सुसाह" આ રીતે આહાર સમિતિના ચેગથી અંતરાત્મા ભાવિત થયે જાય છે. ભાવિત થયેલ તે અન્તરામાં અશબલ, અસંલિષ્ટ અને નિર્વાણ ચારિત્રની ભાવનાને કારણે અહિંસક તથા સંયત બની જાય છે, અને સાચા અર્થમાં સાધુ મોક્ષને સાધન કરનાર તે નામને ચરિતાર્થ કરે છે,
શ્રી પ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્ર