________________
६०८
प्रश्नव्याकरणसूत्रे भैक्षं न गवेषितव्यम् । तथा-' न वि डंभणाए' नापि दम्भनया-मायाप्रयोगेण भैक्षं गवेषितव्यम् , एवं ' नवि रक्खणाए' नापि रक्षणया-दायकवस्तुरक्षणेन, 'न वि सासणाए' नापि शासनया शिक्षणेन तव पुत्रपौत्रादिक शिक्षयिष्यामीति कथनेन समुदायेनाह——न विडंभणरक्तखणसासणाए' नापि दम्भनवड़ा भारी विद्वान् हूं अतः मुझे यह अच्छी तरह अच्छी भिक्षा देगा, इस प्रकार के उपायों का जिस भिक्षा की प्राप्ति में सहारा लेना पडे वह भिक्षा मुनि को कल्प्य नहीं कहीं गई है, अर्थात् इस प्रकार की क्रिया से मुनि को भिक्षा लेने का प्रयत्न नहीं करना चाहिये । तथा (न विडंभणाए ) मायाचारी का सहारा लेकर भी भिक्षा वृत्ति मुनि को नहीं करनी चाहिये, अर्थातू जिस भिक्षा की गवेषणा करने में माया का प्रयोग करना पड़े ऐसी भिक्षा भी मुनिजन को कल्प्य नहीं है । ( नवि रक्षणाए, न वि सासणाए, न विडंभण रक्खणसासणाए भिक्खं यवेसियव्वं ) इसी तरह जिस भिक्षा की गवेषणा करने में-प्राप्ति करने में-दायक को वस्तु के संरक्षण का भार अपने ऊपर आया हो, अर्थात्-दाता यद कहे कि "महाराज! आप इस वस्तु को देखे रहना मैं अभी आकर आपको भिक्षा देता हूं-इस प्रकार दाता अपनी वस्तु के संरक्षण करने का भार मुनि को सोंपता हो और पीछे आकर भिक्षा देता हो तो वह मिक्षा मुनि को कल्प्य नहीं है। इसी तरह जीस भिक्षा की प्राप्ति में मुनि को यह भाव जगे कि “ मैं इस दाता के पुत्र पौत्र પાડીને દાતા પાસેથી સારા પ્રમાણમાં સારી ભિક્ષાની આશા રાખવી, વગેરે ઉપાયને જે ભિક્ષામાં સહારે લેવું પડે તેવી ભિક્ષા સાધુઓને કપે નહીં. એટલે કે એ પ્રકારના ઉપાયથી સાધુઓએ ભિક્ષા લેવાના પ્રયત્ન કરવા ने नही. तथा (नविउमणाए) भायायासनी म सधने ५९५ मुनिश्मे ભિક્ષાવૃત્તિ કરવી જોઈએ નહી. એટલે કે જે ભિક્ષાની પ્રાપ્તિ માટે માયાને प्रयाग ४२३ ५ मेवी भिक्षा मुनिजनाने ४६५ नडी. (न विरक्खणाए, न विसासणाए, न विडभण रक्खण सासणाए भिक्खं गवेसियव्वं) से प्रभारी જે ભિક્ષાની પ્રાપ્તિમાં, દાતાની વસ્તુના સંરક્ષણને ભાર પોતાના પર આવ્યો હાય, એટલે કે દાતા એમ કહે કે “મહારાજ ! આપ આ વસ્તુનું ધ્યાન રાખજે હું આપને ભિક્ષા આપુ છું” આ રીતે દાતા પિતાની વસ્તુના સંરક્ષણની જવાબદારી મુનિને સેપે અને પછી આવીને ભિક્ષા અર્પણ કરે તે તે ભિક્ષા મુનિનેકપે નહીં. એ જ પ્રમાણે જે ભિક્ષાની પ્રાપ્તિમાં મુનિના મનમાં એ ભાવ જાગે કે “ હું આ દાતાના પુત્ર, પત્ર આદિને ભણાવીશ તે મને
શ્રી પ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્ર
