________________
सुदर्शिनी टीका अ. १ सू० १७ वायुकाय हिंसाकारणनिरूपणम्
अथ वायुका हिंसाकारणान्याह - ' सुप्प ' इत्यादि । मूलम् - सुप्प - वियण- तालियंट- पेहुण- मुह करयल सग्गपत्तवस्थ एवमाइएहिं अणिलं ॥ सू० १७ ॥
टीका - 'सुप्प' शूर्पः = अन्नशोधनोपकरणविशेषः, 'छाज ' ' सूपडा' इति भाषाप्रसिद्धः 'वियण'व्यजनं = वंशशलाकादिनिर्मितम्, 'तालियंट' तालवृन्तं 'तालपंखा' इति प्रसिद्धम्, 'पेहुणग' पेहुणकं = मयूरपिच्छकृतव्यजनं 'मुह' मुखं पण यावण ' इत्यादि ।
"
टीकार्थ - ( पयण-पयावण - जलण- जलावण-विदंसणेहिं अगणि) स्वयं भोजन बनाना, दूसरोंसे भोजन बनवाना, स्वयं अग्नि जलाना, दूसरोंसे अग्नि जलवाना, तथा दीपक जलाकर प्रकाश करना, इत्यादि प्रयोजनों को लेकर अग्निकाय की हिंसा करते हैं । सू०१६ ॥
वायुकाय की हिंसा करने के प्रयोजन को सूत्रकार कहते हैं' सुप्पवियण ' इत्यादि ।
६९
टीकार्थ - (सुप्प - वियण-तालीयंट-पेहुण- मुह करयल सग्गपत्तवत्थएवमाइएहिं अणिलं ) सूपसे जब पछाड़ कर अन्न आदि शोधन करते हैं तब, वंशशलाका आदि से निर्मित पंखे से जब हवा की जाती है तब, तालवृक्ष के पते से बने हुए पंखे से जब हवा की जाती है तब मयूर के पिच्छों से निर्मित पंखे से जब हवा की जाती है तब, मुख
(( पयणपयावण " इत्यादि.
टीअर्थ - "पयण, पयावण, जलण, जलावण, विदंसणेहि अगणि" लते लोभन બનાવવાને, બીજા પાસે ભેાજન અનાવરાવવાને, પાતે અગ્નિ સળગાવવાને, અન્ય પાસે અગ્નિ સળગાવરાવવાને, તથા દીવા સળગાવીને પ્રકાશ કરવા, ઈત્યાદિ પ્રત્યેઃજનાને માટે અગ્નિકાયની હિંસા કરે છે. સૂ.૧૬॥
હવે વાયુકાયની હિંસા કરવાનાં પ્રયોજનાને સૂત્રકાર પ્રગટ કરે છે - * सुप्प वियण " इत्याहि.
66
टीअर्थ - "सुप्प, वियण, तालियंट, पहुण, मुह, करयल सगपत्त वत्थ एवमाइएहिं अणिलं" न्यारे सूपडा वडे आटडीने मनान साई उशय छे त्यारे, वांसनी સૌએ આદિમાંથી બનાવેલા પંખા વડે જ્યારે હવા ખવાય છે ત્યારે, તાડનાં પાનાંમાંથી બનાવેલ પખા વડે જ્યારે પવન નખાય છે ત્યારે, મારનાં પીછાંમાંથી બનાવેલ પખા વડે જ્યારે પવન નખાય છે ત્યારે, જ્યારે કોઇ નિમિત્તે સુખથી
શ્રી પ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્ર
