________________
आर्यसुधर्म परिचयदर्शनम्
१३
ते - अनुत्तरोपपातिकाः, अनुत्तरोपपातिकानां जालिकुमारादीनां दश = दशाध्ययनात्मकप्रथमवर्गोपलक्षितकथाः - अनुत्तरोपपातिकदशाः । अत्र दशशब्दो लक्षणया कथारूपार्थबोधकः, भगवताऽस्याङ्गस्य धर्मकथारूपतयैव प्रतिबोधितत्वात् । ' संख्यायास्तत्पुरुषस्य वाच्यः' इति डच् । तासाम् - अनुत्तरोपपातिकदशानां नवमस्याङ्गस्येदमाद्यं सूत्रम् - ' तेणं कालेणं' इत्यादि ।
मूलम् - तेणं कालेणं तेणं समएणं रायगिहे णयरे अज्जसुहम्मस्स समोसरणं, परिसा निग्गया जाव जंबू पज्जुवासइ, एवं वयासी - जइ णं भंते! समणेणं जाव संपत्तेणं अट्टमस्स अंगस्स अंतगडदसाणं अयमट्ठे पण्णत्ते, नवमस्स णं भंते ! अंगस्स अणुत्तरोववाइयदसाणं समणेणं जाव संपत्तेणं के अट्ठे पणते ? ॥ सू० १ ॥
छाया - तस्मिन् काले तस्मिन् समये राजगृहं नगरम्, आर्यसुधर्मणः सम वसरणम् परिषन्निर्गता यावजम्बूः पर्युपास्ते, एवमवादीत् - यदि खलु भदन्त ! श्रमणेन यावत् संप्राप्तेनाष्टमस्याङ्गस्यान्तकृतदशानामयमर्थः प्रज्ञप्तः, नवमस्य खलु भदन्त ! अङ्गस्यानुत्तरोपपातिकदशानां यावत् संप्राप्तेन कोऽर्थः प्रज्ञप्तः ॥ सु १॥
टीका- 'di काले' इत्यादि । तस्मिन् काले तस्मिनसमये च राजगृहनामधेयं नगरमासीत तस्मिन् काले चतुर्थारकलक्षणे तस्मिन् समये = हीयमानरूपे, राजत्तरोपपातिक हैं । अनुत्तर विमानों में उत्पन्न होनेवाले जालिकुमार आदि दश अध्ययनवाला जिस का प्रथम वर्ग है, वह ' अनुत्तरोपपातिकदशाङ्गसूत्र' है । यहाँ दश शब्द, लक्षणा से कथावस्तुका ज्ञान करानेवाला है, क्यों कि भगवान् के द्वारा इस अङ्ग का धर्मकथारूपसे उपदेश दिया गया है । इस नवमे अङ्ग का यह पहला सूत्र है'तेणं कालेणं' इत्यादि ।
"
लसि कुमार आहिदृश अध्ययन वाणो नेनो प्रथम वर्ग छे ते 'अनुत्तरोपपातिकदशाङ्गसूत्र' છે. અહિં દેશ શબ્દ લક્ષણાથી કથાવસ્તુનું જ્ઞાન કરવાવાળા છે. કેમકે ભગવાનદ્વારા આ અંગેના ધ કથારૂપે ઉપદેશ દેવાએલ છે. તે નવમા અંગનું આ પ્રથમ સૂત્ર છે. 'तेणं कालेणं' धत्याहि.
શ્રી અનુત્તરોપપાતિક સૂત્ર
