________________
अनगारधामृतवार्षिणी रीका अ० १९ पुंडरीक कंडरीकचरित्रम ७११ पाश्चात्ये-पश्चिमेभागे 'एगसेलगस्स' एकशैलकस्य मध्यजम्बूद्वीपमेरुपर्वतसमीपस्थस्य एक शैलकनामकस्य ‘यक्रवारपव्ययस्स' वक्षस्कारपर्वतस्य 'पुरथिमेणं' पौरस्त्ये-पूर्वस्यां दिशि ' एस्थणं' अत्र खलु पुष्कलायती नाम बिजयः प्रज्ञप्तः । तत्र खलु पुण्डरीकिणी नाम राजधानी प्रज्ञप्ता, सा 'णवजोयणविस्थिण्णा' नवयोजनविस्तीर्णा = नवयोजनविस्तारवती ' दुबालसजोयणायामा ' द्वादशयोजनायामा द्वादशयोजनानि आयामो दैर्ध्वं यस्याः सा द्वादशयोजनदोघेत्यर्थः, पुनः 'जाय पच्चक्खं देवलोयभूया यावत् प्रत्यक्षदेवलोकभूता-साक्षात् स्वर्गसहशापुनः प्रासादीया, दर्शनीया, अभिरूपा, प्रतिरूपा । तस्याः खलु पुण्डरीकिण्याः पुरस्थिीमेण एस्थण पुक्खलाइणाम विजए पण्णत्त ) इस प्रकार जंबूस्वामी के पूछने पर सुधर्मा स्वामी उनसे कहते हैं-सुनो-तुम्हारे प्रश्न का उत्तर इस प्रकार है उस काल और उस समय में इस जंबूद्वीप नाम के द्वीप में पूर्व विदेह क्षेत्रमें, शीत महानदी के उत्तरदिग्वर्ती तीर पर स्थित नील पर्वत के दक्षिण दिग्भाग में, तथा उत्तर दिग्यर्ती शीतामुखवनषंड के पश्चिम भाग में, तथा एक शैलक नाम वाले वक्षस्कार पर्वत की पूर्व दिशा में पुष्कलावती इस नाम का विजय है । शीतामुखवनषंड का तात्पर्य यह है-कि जहां से शीतानदी नीकली है उस उद्गमस्थान पर एक वनपंड है। मध्य जंबूद्वीप और मेरूपर्वत के समीप में रहा हुआ एक शैलक नाम का वक्षस्कार पर्वत है।-(तएण पुडरिगिणीणामं रायहाणी पनत्ता, णवजोयणवित्थिण्णा दुधालसजोयणायामा, जाव पच. क्खं देवलोयभूया पासाईया, दरसणिज्जा अभिरूवा पडिख्या) उस सीयामुहवणसंडस्स पच्चत्थिमेणं एगसेलगस्स वववारपव्ययस्स पुरस्थिमेणं एत्थणं पुक्खलाबइ णामं पिजए पण्णत्ते)
આ પ્રમાણે જંબૂ વામીના પ્રશ્નને સાંભળીને શ્રી સુધર્મા તેમને કહેવા લાગ્યા કે હે જબૂ! સાંભળે, તમારા સવાલનો જવાબ આ પ્રમાણે છે કે તે કાળે અને તે સમયે આ જંબુદ્વીપ નામક દ્વીપમાં પૂર્વ વિદેહ ક્ષેત્રમાં, શીતા મહા નદીના ઉત્તર દિશા તરફના કિનારા ઉપર આવેલા નીલ પર્વતના દક્ષિણ દિગુભાગમાં તેમજ ઉત્તર દિશામાં આવેલા સીતા મુખવનખંડના પશ્ચિમ ભાગમાં, તેમજ એક શિક્ષક નામવાળા વક્ષસ્કાર પર્વતની પૂર્વ દિશામાં પુષ્ક લાવતી નામે એક વિજય છે. સીતા મુખવન-કંડનો અર્થ આમ સમજ જોઈએ કે જ્યાંથી શીતા નદી નીકળી છે, તે ઉદ્દગમ સ્થાન ઉપર એક વનખંડ છે. મધ્ય જંબુદ્વિપ અને મેરૂ પર્વતની પાસે આવેલ એકશલક નામે વક્ષસ્કાર પર્વત છે.
(तत्थणं पुंडरिगिणीणामं रायहाणी पन्नता, णय जोयणवित्थिण्णा दुवालसजोयणायामा, जाच पच्चक्खं देवलोयभूया पासाईया, दरसणिज्जा अभिरूवा पडिरूवा)
श्री शताधर्म अथांग सूत्र : 03
