________________
ज्ञाताधर्मकथाङ्गसूत्रे रूपेषु च भद्रकपापकेषु, चक्षुर्विषयमुपगतेषु । तुष्टेन वा रुष्टेन वा, श्रमणेन सदा न भवितव्यम् ॥ १७ ॥ १-भद्रकपापकेषु अनुकूल-प्रतिकूलेषु ।। गन्धेषु च भद्रकपापकेषु, घ्राणविषयमुपगतेषु । तुष्टेन वा रुष्टेन वा, श्रमणेन सदा न भवितव्यम् ॥ १८ ॥ रसेषु च भद्रकपापकेषु, जिह्वाविषयमुपगतेषु। तुष्टेन वा रुष्टेन वा, श्रमणेन सदा न भवितव्यम् । १९ ।। स्पर्शेषु च भद्रकपापकेषु, कायविषयमुपगतेषु ।
तुष्टेन वा रुष्टेन वा, श्रमणेन सदा न भवितव्यम् ॥ २० ॥ विषय को समझाते हैं यहां भद्रक शब्द का अर्थ अनुकूल और पापक
शब्द का अर्थ प्रतिकूल है । जब शब्द रूप विषय श्रोत्रेन्द्रिय का हो तो उस समय चाहे वह मनोज्ञ हो या अमनोज्ञ हो कैसा ही क्यों न हो उसमें श्रमण-साधु-को कभी भी तुष्ट अथवा रुष्ट नहीं होना चाहिये । गा० ॥१६॥
चक्षुइन्द्रिय का विषयभूतरूप जब उस इन्द्रिय द्वारा ग्रहण करने में आवे-तब वह चाहे मनोज्ञ हो या अमनोज्ञ हो उसमें श्रमण जन को कभी भी हर्ष विषाद-तुष्ट रुष्ट नहीं होना चाहिये ॥ गा० १७॥
मनोज्ञ एवं अमनोज्ञ गंध जब घ्राणइन्द्रिय का विषय हो तब साधु को उस विषय में कभी भी तुष्ट रुष्ट नहीं होना चाहिये ॥ गा० १८॥
मनोज्ञ अथवा अमनोज्ञ रस जिह्वाइन्द्रिय का विषय हो-तब उसमें श्रमण जन को कभी भी तुष्ट और रुष्ट नहीं होना चाहिये । गा० १९॥ કરવું જોઈએ અહીં ભદ્રક શબ્દનો અર્થ અનુકૂળ અને પાપક શબ્દનો અર્થ પ્રતિકૂળ છે. જ્યારે શબ્દરૂપ વિષય શ્રોત્ર ઈન્દ્રિયને હેય તે ભલે તે મનેસ હોય કે અમને હેય, ગમે તે કેમ ન હોય, તેમાં શ્રમણ-સાધુ-ને કદાપિ તુષ્ટ કે રૂષ્ટ થવું જોઈએ નહિ. ગા. ૧૬ |
ચક્ષુ ઈન્દ્રિયના વિષયભૂત રૂપ જ્યારે તે ઇન્દ્રિય વડે ગ્રહણ કરવામાં આવે ત્યારે તે મનેજ્ઞ હોય કે અમને જ્ઞ હોય, શ્રમણને કદાપિ તેમાં હર્ષ. વિષાદ-તુષ્ટ-રૂષ્ટ નહિ થવું જોઈએ કે ગા. ૧૭ છે
મનોજ્ઞ અને અમનેશ ગંધ જ્યારે ઘાણ ઈન્દ્રિયનો વિષય હોય ત્યારે સાધુને તે વિષયમાં કદાપિ તુષ્ટ કે રૂટ નહિ થવું જોઈએ. જે ૧૮
મનેઝ અથવા તે અમનેઝ રસ જ્યારે જીહુવા ઈન્દ્રિયને વિષય હોય ત્યારે તેમાં શ્રમણ-જનને કદાપિ તુષ્ટ અને પુષ્ટ થવું જોઈએ નહિ. છે ગા. ૧૯
श्री शताधर्म थांग सूत्र :03
