________________
अनगारधर्मामृतवर्षिणी टी० अ० १४ तेतलिपुत्र प्रधानचरितवर्णनम्
मज्ञतः । सुधर्मा स्वामी कथयति - एवं खलु जम्बू ! । तस्मिन् काले तस्मिन् समये
लिपुरं नाम नगरम् आसीत् । तत्र प्रमदवनं नाम उद्यानमासीत् । तस्य नगरस्य कनकरथो नाम राजाऽसीत् । तस्य खलु कनकरथस्य राज्ञः पद्मावती नाम देवी । तस्य खलु कनकरथस्य राज्ञः तेतलिपुत्रो नाम अमात्यः सामदंडदक्खे ' सामदण्डदक्षः = अत्र सामदण्डग्रहणाद् दानभेदयोरपि ग्रहणं तेन सामदानभेददण्डात्मकचतुर्विधोपायनिपुण इत्यर्थः आसीत् ।
6
!
तत्र स्खलु तेतलिपुरे कलादो नाम 'मूसियारदारए ' मूषीकारदारकः= सुवर्णकारदारकः, ' मूषी ' इति भूषापर्यांयः, गौरादित्वाद्ङीष यत्र सुवर्णादि है ? ( एवं खलु जंबू ! तेणं कालेणं तेणं समएणं तेयलिपुरं नाम नगरं पमयवणे उज्जाणे कणगरहे राया । तस्स णं कणगरहस्स पउमाबाई देवी) श्री सुधर्मा स्वामी अब श्री जंबू स्वामी के इस प्रश्न का उत्तर देने के अभिप्राय से कहते हैं- जंबू सुनो तुम्हारे प्रश्न का उत्तर इस प्रकार से है - उस काल और उस समय में तेतलिपुर नाम का नगर था। उस में प्रमदवन नाम का उद्यान था। उस नगर के राजा का नाम कनक रथ था । इस कनकरथ राजा की रानी का नाम पद्मावती देवी था । (तस्स णं कणगरहस्स तेयलिपुत्ते णामं अमच्चे सामदंडदक्खे | तत्थ णं तेयलिपुरे कलादे नामं मुसियारदारए होत्था अड्डे जाव अपरिभूए) उस कनक रथ राजा का अमात्य था जिस का नाम तेतलि पुत्र था । यह साम, दान, भेद और दंड इन चार प्रकार की राजनीति में विशेष पटु निपुण था। उसी तेतलिपुर में कलाद नाम का
( एवं खलु जंबू ! तेणं कालेणं तेणं समएणं तेयलिपुरं नाम नगरं पमयवणे उज्जा कणगरहे राया । तस्स णं कणगरहस्स पउमाबाई देवी)
શ્રી સુધર્માસ્વામી હવે શ્રી જખૂ સ્વામીને આ પ્રશ્નોના જવાબ આપવાની ઈચ્છાથી કહે છે કે હે જમ્મૂ ! સાંભળે તમારા પ્રશ્નના જવાખ આ પ્રમાણે છે કે તે કાળે અને તે સમયે તેતલિપુર નામે નગર હતુ. તેમાં પ્રમદવન નામે ઉદ્યાન હતું. તે નગરના રાજાનું નામ કનકરથ હતુ. તે કનકરથ રાજાની રાણીનું નામ પદ્માવતી હતું.
( तस्स णं कणगरहस्स तेयलिपुत्ते णामं अमच्चे सामदंडदक्खे । तत्थ णं तेयलिपुरे कलादे नामं मूसियारदारए होत्था अड्डे जाव अपरिभूर)
તે કનકરથ રાજાના એક અમાત્ય ( મત્રી ) હતા જેનું નામ તેતિલપુત્ર હતુ. તે સામ, દાન, ભેદ અને દંડ એ ચારે પ્રકારની નીતિમાં સવિશેષ નિપુણ-કુશળ હતા. તે તૈતલિપુરમાં કલાદ નામે સૂક્ષીકાર હારક ( સાનીના પુત્ર)
શ્રી જ્ઞાતાધર્મ કથાંગ સૂત્ર ઃ ૦૩
