________________
५७०
___ ज्ञाताधर्मकथाङ्गसूत्रे भवति, तद्वत् ०, 'झायमाणीविव कवडच्छोभप्पओगजुत्ता जोगपरिवाइया' कपटछाप्रयोगयुक्ता योगपरिव्राजकाध्यायन्तीव कपटध्यानं कुर्वन्तीव, अतएव परमकपटप्रयोगयुक्ता योगपरिवाजिकेव=योगिनीवदृश्यमाना, 'णीसासमाणीविव गहातार विणिग्गयपरिस्संता परिणयवया अम्मया' निःश्वसतीव महाकान्तारविनिर्गतपरिश्रान्ता परिणतवयस्का अम्बा यथा-महाकान्तारविनिर्गतेन=महावनविनिर्गमनेनापरिश्रन्ता= खिन्ना परिणतवयस्का=वृद्धावस्थापना अम्बेव-पुत्रवती मातेव निःश्वसतीव ऊर्धाधोविषय में ऐसी कल्पना की है कि मानों यह नौका परचक्र के राजाओं से सर्व ओर से रोकी हुई महानगरी के समान अत्यन्त भय से अभि दूत बन कर विलाप ही कर रही है। ( झायमाणी विव कवडच्छोभवप्पओगजुत्ता जोगपरिवाइया ) यह नौका बकवत् कपट ध्यानकरने वाली योग परिव्राजिकाके समान दिखलाई देती थी-जिस प्रकार कपट से ध्यान करने वाली परिव्राजिका क्षण भर के लिये कभी स्थिर हो जाती है और कभीअस्थिर-एक सी वृत्ति उसकी नही रहती इसी तरह तरोगों से चंचल बनी हुई वह नौका भी क्षण भरके लिये स्थिर हो जाती थी और फिर अस्थिर बन जाती थी एक सी वृत्ति उसकी नहीं थी।
( णोसासमाणी विव महा कंतार विणिग्गय परिस्संता परिणयवया अम्मया) महा भयंकर जंगल में ऊची नीची भूमि पर चलने से परि श्रान्त हुई जैसे वृद्धावस्थापन्न पुत्र वती माता दोध निश्वासो को छोड़ રાજાઓથી આક્રાંત થયેલી તેમજ ભયગ્રસ્ત થયેલી મહાનગરીની સરખામણી એટલા માટે જ કરી છે. (झायमाणी विव कवडच्छोभप्पओगजुत्ता जोगपरिवाइया)
આ નાવ બગલાની જેમ કપટ ધ્યાન કરનારી ગ પરિવ્રાજકાની જેમ લાગતી હતી એટલે કે જેમ કપટ ધ્યાન કરનારી પરિવ્રાજકા ડી ક્ષણ માટે સ્થિર થઈ જાય છે અને પછી તરત જ અસ્થિર મનવાળી થઈ જાય છે. તે સ્થિરતાપૂર્વક મનને સ્થિર રાખી શકતી નથી તેમ આ નાવ પણ મેજાએથી ચંચળ થઈને ડી ક્ષણે સ્થિર બની જતી અને પાછી તરત જ અસ્થિર થઈ જતી હતી, એક સરખી સ્થિતિમાં રહી શકતી જ નહોતી. (णीसासमाणी विव महाकंतारविणिग्गयपरिस्संता परिणयवया अम्मया)
મહા ભયંકર વનવગડામાં ઉંચી નીચી ધરતી પર ચાલનારી પરિભ્રાન્ત થયેલી, ઘરડી થયેલી પુત્રવતી માતા જેમ દીર્ઘ નિશ્વાસ બહાર કાઢતી લથ
શ્રી જ્ઞાતાધર્મ કથાંગ સૂત્રઃ ૦૨
