________________
अनगारधर्मामृतवर्षिणी टीका अ० ८ जितशत्रुनृपवर्णनम् किमन्यदुत्तरं दास्यामी ' त्येवमुत्तरविषयक वाञ्छायुक्ता। 'विइगिच्छिया ' विचिकित्सिता= अस्मिन्नुत्तरे दत्ते सति किं मल्ल्या अत्र श्रद्धोत्पत्यस्यते किंवा नोत्पत्स्यते ' इत्येवं विचिकित्सा संशयः, संजाता यस्या सा विचिकित्सिता, तथा-'भेयसमावण्णा' भेदसमापना=अत्र भेदो मतेर्भङ्गः-मयाऽधुना किं कर्तव्यमिति निर्णयाभवाद् व्याकुलतारूपस्तं समापन्ना संप्राप्ता, जाताचाप्यभवत् शङ्कितेत्यादि विशेषणचतुष्टयेन चोक्षा परिव्राजिका मल्ल्याः समुचित दृष्टान्तेन दृढीकृतं प्रश्नं समाधातुं व्याकुलीनाता, इति भावः मल्ल्याः ‘णो संचाएइ ' नो से धोने पर किसी भी प्रकार की शुद्धि नहीं होती है। (तएणं सा चोक्खा परिवाइया मल्लीए विदेह रायवर कन्नाए एवं वुत्ता समाणा संकिया कंखिया विइगिच्छिया भेय समावण्णा जाया यावि होत्था ) इस प्रकार विदेह राज की वर कन्या मल्ली कुमारी के द्वारा समझाई गई वह चोक्षा परिव्राजिका शंका से युक्त बन गई, कांक्षा से युक्त बन गई, विचिकित्सा ( फलके प्रति संदेह और भेद् ( अपने मंतव्य का विच्छेद) से समापन्न हो गई । मनसे सोचकर यदि मैं मल्ली कुमारीको उत्तर दूंगी-तो न मालूम वह उत्तर सच्चा होगा कि नहीं होगा इस प्रकारका उसके हृदयमें वैधी भाव आनेसे वह चोक्षाशंकित बन गई।
यदि मेरा दिया हुआ उत्तर ठीक नहीं होगा तो उस का उत्तर मैं क्या दूंगी-इस प्रकार वह उत्तर विषयक वाञ्छा से युक्त बन गई। मल्ली कुमारी को उत्तर देने पर भी कौन जाने उस में उस की श्रद्धा होगी-या नही होगी इस तरह वह विचिकित्सा-से युक्त बन गई। __ (तएणं सा चोक्खा परिवाइया मल्लीए विदेहरायवरकमाए एवं वुत्ता संकिया कंखिया विइगिच्छिया भेयसमावण्णा जाया याचि होत्था) આ પ્રમાણે વિદેહરાજવર કન્યા મલકુમારી વડે સમજાવવામાં આવેલી ચક્ષા પરિત્રાજિકા શંકાથી યુક્ત થઈ ગઈ, કાંક્ષાથી યુક્ત થઈ ગઈ, વિચિકિત્સા (ફળપ્રાપ્તિ વિશે સંદેહ યુક્ત) અને ભેદ (પિતાની માન્યતાનો નાશ) સમાપન થઈ ગઈ. મલ્લીકુમારીને જવાબમાં હું કઈ પણ વસ્તુ રજૂ કરીશ તે તે સાચી હશે કે કેમ? આ જાતની મુંઝવણથી ચક્ષાનું મન શંક્તિ થઈ ગયું.
જે મારો જવાબ બરોબર નહિ હોય તે બીજે શો જવાબ હું આપીશ ? આ પ્રમાણે તે જવાબના વિશે વાંચ્છાયુક્ત થઈ ગઈ. “મલ્લીકુમારીને જવાબ આપ્યા છતાં પણ તેને મારા જવાબ ઉપર વિશ્વાસ બેસશે કે કેમ ?” આ રીતે તે વિચિકિત્સા યુક્ત થઈ ગઈ. “આ પરિસ્થિતિમાં મારે શું કરવું
શ્રી જ્ઞાતાધર્મ કથાંગ સૂત્રઃ ૦૨
